حسابداری شرکت های تضامنی چگونه است ؟ (گزارشی کامل در ۵ قسمت )

حسابداری شرکت های تضامنی ( قسمت اول )

شرکت های تضامنی موسساتی هستند که با یک نام به خصوص و مشخص برای انجام دادن یک فعالیت تجاری با مشارکت دو یا چند نفر تشکیل میشود . ویژگی خاص این موسسات این است که اگر همه دارایی سازمان برای پرداخت تعهدات و قروض سازمان کافی نباشد همه شرکا به یک نسبت و به یک اندازه در پرداخت این بدهی ها مسئولیت خواهند داشت و هیچ یک نمی توانند ادعا کنند که سهم کمتری دارند علت اینکه این موسسات را تضامنی اعلام می کنند همین ضامن شدن همه شرکاء می باشد.

در واقع در شرکت های تضامنی مسئولیت همه شرکاء به صورت نامحدود بوده و برای همین کسانی که قصد دارند یک چنین موسسسه ای را دایر نمایند سعی می کنند با افرادی که می شناسند این کار را انجام دهند یعنی افرادی که از پیشینه ، اعتبار ، حسن شهرت و دارایی آنها مطلع هستند و ریسک مشارکت با انها کمتر باشد چون همکاری با افرادی که دارایی انها معلوم نیست و البته از حسن شهرت کافی برخوردار نیستند و اینکه پیشینه تجاری مشخصی هم ندارند می تواند ادامه فعالیت شرکت های تضامنی را به خطر انداخته و سرمایه سایر شرکاء را هم تهدید کند.

ارائه خدمات مالی و مالیاتی در شرکت حسابداری محاسبان تلاشگر خبره

شرکاء در شرکت های تضامنی چه کسانی هستند ؟

شرکاء در شرکت های تضامنی اشخاصی هستند که تاساس نامه یا شرکت نامه را قبل از تشکیل این نوع سازمان امضاء کرده اند و یا بعد از ایجاد ان طبق ماده ۱۲ قانون تجارت وارد سازمان شده باشند می توانسته اند ان را امضاء کنند و در این مورد منع قانونی وجود ندارد . به موجب قانون و بر حسب اقتضاهای سازمان شرکاء باید حداقل دو نفر باشند ولی حداکثری برای آن در نظر گرفته نشده است و این بدان معنی است که هر تعداد افرادی که تمایل به این کار داشته باشند می توانند با هم شریک شوند.

اسم شرکت های تضامنی

این موسسات دارای اسم مخصوص به خود هستند و این اسم می توانند در انواع مختلف انتخاب شود مثلا می توانند اسمی را انتخاب کنند که نام هر یک از شرکاء در آن قید شود مثلا شرکت تضامنی احدی و محمدی و این اسم بیانگر این است که سازمان درای دو شریک می باشد و یا اینک شرکا ممکن است توافق کنند فقط اسم یکی از انها قید شود و در این مورد یعنی اگر اسم تمامی شرکاء در نام سازمان قید نشده و در واقع آورده نشود باید بعد اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است  عبارتی مانند(( و شرکاء و یا و برادران )) قید گردد تا رسمیت قانونی داشته باشد .در واقع نام سازمان باید نشان دهد که تضامنی و با حضور تعدادی شریک تشکیل شده است .

تشکیل شرکت های تضامنی

مراحل اول تشکیل یک چنین موسسه ای با توافق دو یا چند نفر برای انجام امور تجاری مشترک و سرمایه گذاری برای تحصیل سود می باشد . بعد از اینکه شرکاء در همه زمینه ها و قوانین با یک دیگر به اجماع و تواق رسیدند یک حساب جاری به نام (( شرکت در شرف تاسیس ))افتتاح شده و سرمایه نقدی موسسه در هر مقدار و یا میزانی که باشد به آن منتقل می گردد و سرمایه هایی که به صورت غیر نقدی مانند ساختمان ، میز و صندلی ، ملزومات اداری و کاری و غیره به سازمان آورده شده است بر مبنای ارزشی که در بازار دارد یعنی ارزشی که به صورت متعارف دارد در زمان انتقال و با رضایت کامل شرکاء ارزیابی شده و در اختیار کامل سازمان قرار می گیرد .

بعد از واریز وجوه نقد و ارزیابی و قیمت گذاری دارایی های غیر نقدی به ارزش متعارف ، شرکاء از بین خود ، مدیر یا مدیرانی را انتخاب کرده و به همراه اساس نامه و سایر مدارک و اسناد لازم برای تاسیس سازمان به اداره ثبت می فرستند تا مراحل اداری ثبت شرکت طی شده و سازمان تحت یک نام معین و شماره معین به ثبت برسد . طبق ماده ۱۱۸ قانون تجارت شرکت های تضامنی زمانی می توانند تشکیل شوند که :

• اساس نامه مطابق با ضوابط و مقررات قانونی تنظیم شده باشد .
• تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد .

حسابداری شرکت های تضامنی

در شرکت های تضامنی برای هر یک از شرکاء یک حساب سرمایه در دفتر کل افتتاح می شود که نشان دهنده میزان سهم الشرکه هر شریک بوده و میزان سرمایه هر یک از آنها را نشان می دهد و مانده ان نماینده حق مالکیت ان شریک را در شرکت تضامنی نشان خواهد داد .

چون هر نوع تغییر در سرمایه سازمان باید در اساس نامه منعکس گردد و در اداره ثبت به ثبت قانونی برسد ،برای همین هر شریک دارای یک حساب جاری و حساب برداشت مخصوص به خود بوده و برداشت های وی بدهکار حساب برداشت و مخصوص او منظور شده و در پایان سال مانده بدهکاران به حساب جاری شریک منتقل می گردد . مانده بستانکار حساب جاری هر شریک نشان دهنده طلب شریک از سازمان و مانده بدهکار آن مبین بدهی شریک به موسسه است .

سرمایه گذاری شرکاء

به موجب قانون تجارت سهم الشرکه هر یک از شرکاء ممکن است به صورت نقد یا غیر نقد باشد . در صورتیکه سهم الشرکه شرکاء به صورت نقد تادیه شود حساب صندوق یا وجوه نقد بدهکار و حساب سرمایه هر شریک معادل وجهی که به سازمان آورده است بستانکار می شود . البته در برخی از کشورها شرکت های تضامنی به ثبت اداره ثبت انها نرسیده و می تواند به صورت کاملا غیر رسمی به فعالیت خود ادامه دهد و در این خصوص نیاز به افتتاح حساب جاری هم برای هر یک از شرکاء نخواهد داشت و هر گونه تغییر مانند سهم الشرکه از سود و زیان یا برداشت وی در پایان سال به صورت مستقیم به حساب سرمایه وی منتقل می شود .

این روش نگهداری حساب سرمایه برای شرکت های تضامنی روش سرمایه متغیر نامیده می شود زیرا حساب سرمایه شرکاء دایما در حال تغییر است . در ادامه باید گفت در صورتیکه تمام و یا بخشی از سهم الشرکه هر یک از شرکاء از طریق آوردن دارایی های غیر نقدی مورد نیاز شرکت تادیه شود ، مطابق با ماده ۱۲۳ قانون تجارت ، این دارایی های باید با حضور و موافقت کلیه شرکاء ارزیابی گردد .

ارزیابی آورده های غیر نقدی شرکاء ، به منظور تعیین ارزش متعارف یا ارزش منصفانه بازار انها باید صورت گیرد . ارزیابی دارایی های غیر نقدی و انتقال آنها به دارایی های سازمان به این علت باید صورت بگیرد که اولا شخصیت شرکاء مستقل از شخصیت حقوقی شرکت های تضامنی می باشد و ثانیا این دارایی ها باید بر اصل بهای تمام شده به ارزش منصفانه بازار در دفاتر قانونی سازمان ثبت گردد . در ادامه نکته مهمی که باید حسابداران در مورد حسابداری شرکت های تضامنی بدانند این است که کلیه دارایی به ارزش مورد توافق ، ثبت شده و سرمایه هر شریک برابر است با تفاضل مجموع دارایی ها و بدهی هایی که به سازمان منتقل نموده و این همان معادله اصلی حسابداری در شرکت های تضامنی است.

سرمایه گذاری مجدد در شرکت های تضامنی

چنانچه شرکاء در طی فعالیت سازمان ، به هر دلیل اقدام به سرمایه گذاری مجدد نمایند ، حساب سرمایه هر یک از آنها معادل دارایی سرمایه گذاری شده بستانکار و حساب دارایی مربوطه بدهکار می گردد .

انواع حساب ها در شرکت های تضامنی

شرکت های تضامنی علاوه بر حساب سرمایه شرکاء دارای حساب های دیگری هم هست . علت وجود این حساب ها ، منع قانونی تغییرات ادواری در حساب سرمایه شرکاء است . همانطور که حسابداران عزیز می دانند ، هر گاه در سرمایه شرکت های تضامنی تغییری ایجاد شود ، این تغییرات باید در اساس نامه منعکس شده و در اداره ثبت نیز به ثبت قانونی برسد . برای همین عموما عملیات جاری در شرکت های تضامنی در حساب های زیر منعکس می شوند :

• حساب سرمایه شرکاء
• حساب جاری شرکاء
• حساب برداشت شرکاء
• حساب وام شرکاء

حساب سرمایه شرکاء در شرکت های تضامنی

برای ثبت سرمایه شرکاء در دفاتر قانونی سازمان دو روش مهم وجود دارد که حسابداران باید هر دوی این روش ها بلد بوده و نسبت به جزییات آن اشراف کافی داشته باشند :

الف : روش سرمایه ثابت :

در این روش حساب سرمایه شرکاء معادل مبلغی که در اساس نامه مقرر شده است و شرکاء هم سرمایه گذاری کرده اند بستانکار می گردد . چون از جنبه قانون تجارت ، تغییر سرمایه منع قانونی دارد و تغییرات سرمایه حتما باید در اداره ثبت به تایید و ثبت قانونی برسد ، برای همین حساب سرمایه شرکاء معمولا به یک مبلغ ثابت و مشخص در دفاتر قانونی ثبت و نگهداری می گردد و تغییراتی که از برداشت شرکاء ناشی می شود یا تغییراتی که از سود و زیان در حساب های دیگر بوجود می آید در حساب های دیگری که به همین هدف درست شده اند ، ثبت می گردند .

ب : روش سرمایه متغیر

دراین روش حساب سرمایه شرکاء به مبلغی که در شرکت نامه منعکس شده است ثابت نمی ماند و برداشت شرکاء ، سهم شرکاء از سود و زیان ، حقوق شرکاء و ……. مستقیما در حساب سرمایه نوشته و ثبت می گردد . این روش در کشورهایی که شرکت های تضامنی به صورت یک شخصیت حقوقی در اداره ثبت به ثبت نمی رسند ، کاربرد خواهد داشت و در ایران چون شرکت های تضامنی باید به تایید و ثبت اداره ذیربط برسند ، حساب سرمایه شرکاء به روش ثابت نگهداری می گردد .

حساب جاری شرکاء در شرکت های تضامنی چیست ؟

وقتی تغییرات سرمایه شرکاء به لحاظ قانونی منع داشته باشد البته منظور در روش ثابت است جهت انجام برخی مبادلات مالی بین شرکاء و شرکت ، برای هر کدام از شرکاء یک حساب جاری جداگانه ای نگهداری می شود . برداشت و سهم زیان هر یک از شرکاء ، در قسمت بدهکار حساب جاری وی و سهم بهره سرمایه و یا همان افزایش سرمایه اگر در اساسنامه تعیین شده باشد ، سهم سود ، حقوق کمسیون هر یک از شرکاء در بستانکار حساب جاری وی ثبت می گردد . این حساب از نوع حساب های دایمی بوده و مانده آن از سالی به سال دیگر منتقل شده و محل نمایش آن درترازنامه بین بدهی ها و سرمایه شرکاء می باشد .

حساب برداشت شرکاء در شرکت های تضامنی چیست ؟

حساب برداشت حسابی است که به نام هر یک از شرکاء در دفاتر قانونی افتتاح و برداشت شخصی چه به صورت نقدی و چه به صورت غیر نقدی هر شریک در طی دوره مالی در بدهکار این حساب ثبت می شود . این حساب یک حساب موقت بوده و در پایان دوره مالی ، مانده آن به حساب جاری هر شریک منتقل می شود.میزان حداکثر حق برداشت هر شریک در اساس نامه نوشته شده و قابل پیش بینی می باشد . چون برداشت شخصی هر شریک به منزله دریافت وام از شرکت خواهد بود بنابراین ممکن است نسبت به برداشت شرکاء بهره ای در اساس نامه در نظر گرفته شود.

توضیحات بالا فقط بخش کوچکی از اصول و قوانین حسابداری شرکت های تضامنی بوده و مباحث مهمتر و اساسی تری در این مقوله وجود دارد که حسابداران باید از آن مطلع باشند و تبحر کافی هم در خصوص انجام آن به خرج دهند . به طور کلی حسابداران شرکت های تضامنی باید با شناخت اولیه از قوانین تاسیس این موسسات و بعد شناخت عملیات های مالی مربوط به آن حسابداری این شرکت ها را انجام دهند. در قسمت های بعدی این مطلب که در مورد حسابداری شرکت های تضامنی است مباحث تکمیلی را در اختیار کارفرمایان و خوانندگان عزیز خواهیم گذاشت. کارفرمایان و صاحبان این شرکت ها برای انجام امور مالی و حسابداری خود می توانند از موسسات مالی و حسابداری بهره برده و کلیه امور در این رابطه را به آنها بسپارند . موسسه خدمات مالی و حسابداری محاسبان تلاشگر خبره با در اختیار داشتن یک تیم خبره در حسابداری شرکت های تضامنی می تواند هم به امور مالی این سازمان ها رسیده و هم از ابتدا برای تشکیل شرکت سرمایه گذاران را همراهی و راهنمایی نمایند تا روند تشکیل و انجام امور مربوط به ان با سرعت و جدیت بیشتر انجام شود .

حسابداری شرکت های تضامنی ( قسمت دوم )

در قسمت اول مبحث حسابداری شرکت های تضامنی در مورد تعریف این سازمان ها و موسسات برای شما صحبت کردیم و گفتیم شرکت های تضامنی به موسساتی گفته میشوند که با مشارکت بیش از دو نفر برای انجام امور تجاری تشکیل میشوند ویژگی خاص این سازمان ها این است که اگر داریی موسسه برای پرداخت تعهدات و قروض آن کافی نباشد همه شرکاء به یک میزان برای پرداخت این بدهی ها مسئول بوده و باید پاسخگو باشند و هیچ یک از انها نمی تواند از مسئولیت شانه خالی نماید برای همین در قانون تجارت سخت گیری خاصی برای انتخاب شرکاء نشده و این کار به خود افراد سپرده شده است تا بتوانند کسانی را برای شراکت انتخاب کنند که علاوه بر حسن شهرت در تجارت از صداقت و درستی عمل و اجرای تعهدات هم برخوردار باشند تا در مراحل مختلف فعالیت تجاری مشکلات کمتری هم بوجود اید .در مبحث قبلی در خصوص شرکاء در شرکت های تضامنی ، قوانین انتخاب اسم برای این موسسات ، نحوه تشکیل این سازمان ها و قوانین مربوط به آن ، حسابداری شرکت های تضامنی و نحوه سرمایه گذاری شرکاء ، سرمایه گذاری مجدد در این سازمان ها و انواع حساب ها در آنها و تعاریف برخی از آنها صحبت کردیم در ادامه این بحث به مباحث دیگری در خصوص حسابدرای شرکت های تضامنی خواهیم پرداخت .

نحوه حسابداری حساب وام شرکاء در شرکت های تضامنی چیست ؟

گاهی ممکن است این نوع سازمان ها به وجوه نقد احتیاج داشته باشند و این وجوه از طریق یکی از شرکاء تامین گردد و شریکی که این وجه را تامین کرده است تمایلی برای افزایش سرمایه خود نداشته باشد در این صورت این شریک وام را در اختیار سازمان قرار داده و هر سال مبلغی را بابت وامی که به سازمان داده است به عنوان بهره دریافت می کند مبلغی که به عنوان وام از طرف یک یا چند تا از شرکاء به سازمان داده می شود در حساب جداگانه ای به نام حساب وام همان شریک ثبت می گردد این حساب یکی از حساب های پرداختنی سازمان می باشد . در ادامه بهره ای که بابت وام به شریک پرداخت می شود در حساب وام وی ثبت نمی گردد و در حساب جداگانه و یا در حساب جاری شخص وام دهنده منظور می گردد .

در مواردی هم ممکن است یکی از شرکاء از وضعیت نقدینگی خیلی خوبی برخوردار باشد و شرکاء هم نیاز به وام داشته باشند ، در این حالت ، وام دریافتی توسط هر شریک ، در بدهکار حساب وام همان شریک ثبت خواهد شد . در این صورت مانده بدهکار حساب وام ، مانند مانده بدهکار حساب سایر بدهکاران در ترازنامه منعکس می گردد . طلب موسسه از شرکاء به عنوان داریی و بدهی سازمان به شرکاء به عنوان بدهی در ترازنامه سازمان گزارش خواهد شد.

ماهیت درآمد شرکت های تضامنی  در حسابداری چگونه بررسی می شود ؟

هدف اصلی شرکاء از سرمایه گذاری در این نوع سازمان ها کسب درآمد و به حداکثر رساندن آن است و عموما هر نوع فعالیت تجاری و شراکتی با این هدف انجام می شود. از طرفی حقوق ماهانه و بهره سرمایه هم به نوبه خود ممکن است به هر یک از شرکاء بر اساس توافق های به عمل امده تعلق گیرد .

برای اینکه درآمد سازمان به صورت صحیحی محاسبه شود و منصفانه بین شرکاء تقسیم گردد لازم است برای خدمات و سرمایه گذاری شرکاء ، حقوق و بازدهی مناسبی در نظر گرفته شود . به عنوان مثال ؛ چنانچه شریکی ۵ برابر شریک دیگر سرمایه گذاری نماید و یا خدمات تخصصی یک شریک به مراتب بیشتر از خدمات دیگر شرکاء ارزش داشته باشد ، روش تقسیم درآمد با توجه به توافق قبلی باید جوابگوی این مسئله باشد .

تقسیم سود و زیان در شرکت های تضامنی چگونه حسابداری می شود ؟

طبق ماده ۱۱۲ قانون تجارت ، در صورتیکه هیچ توافقی در رابطه با پرداخت حقوق و تقسیم سود ، صورت نگرفته باشد و در اساس نامه هم نسبت خاصی در نظر گرفته نشده باشد و توضیحی در خصوص آن ارائه نشده باشد ، شرکاء به نسبت سهم الشرکه یا سرمایه خود ، از سود و زیان شرکت منتفع شده و زیان را هم پس از انحلال شرکت ، به همین نسبت تحمل خواهند کرد .

چنانچه مبلغ تعیین شده برای خدمات ارائه شده توسط شرکاء متعارف و بر اساس عرف نباشد و یا میزان سهم منافع انها مساوی نباشد ، ممکن است شرکاء مبنای دیگری را برای تقسیم سود و زیان در نظر بگیرند . مثلا ، اگر بنا به دلایلی به شریکی حقوق و پاداش غیر متعارفی اختصاص داده شده باشد ، در پایان دوره مالی سهم بیشتری از سود ، از این بابت دریافت خواهد کرد . به هر حال هدف از ارائه مبانی مختلف تقسیم سود به شرح ذیل ، کوششی در جهت تقسیم منصفانه سود و زیان شرکت می باشد:

• به نسبت ثابتی که بین شرکاء مورد توافق قرار گرفته است .
• به نسبت سرمایه سهم الشرکه شرکاء
• تخصیص حقوق یا پاداش و تقسیم باقیمانده به نسبت ثابت
• تخصیص بهره سرمایه و تقسیم باقیمانده سود به نسبت ثابت
• تقسیم سود بر اساس مبانی مختلف

حسابداری تقسیم سود و زیان به نسبت ثابت در شرکت های تضامنی

ساده ترین روش برای تقسیم سود و زیان ، ارائه یک نسبت ثابت برای هر یک از شرکاء بدون توجه به میزان سرمایه و تخصص آنها می باشد . این روش در شرایطی که اهمیت سرمایه گذرای و تخصص شرکاء برای موسسه یکسان باشد ، مناسب است . این نسبت ممکن است یک نسبت مساوی برای همه شرکاء باشد یا برای هر کدام نسبتی متفاوت مقرر گردد . مثلا ممکن است نسبت تقسیم سود و زیان در  سازمانی که دو شریک دارد به صورت مساوی یعنی ۵۰% یا به صورت ۴/۱ ، ۴/۳ ، ۵/۲ ، ۵/۳ و یا به نسبت دیگری باشد . به هر حال هر نسبتی که شرکاء آنرا منصفانه بدانند و روی آنها توافق نمایند نسبتی ثابت تلقی می گردد.

حسابداری تقسیم سود و زیان به نسبت سرمایه شرکاء در شرکت های تضامنی

در مورادی که اهمیتی فعالیت های شرکت های تضامنی به نحوی است که درآمد آن مستقیما به میزان سرمایه گذاری ها بستگی دارد ( مانند شرکت های سرمایه گذاری و بانکهایی که به صورت تضامنی تشکیل می شوند ) تقسیم سود و زیان به نسبت سرمایه شرکاء روش مناسبی است . زمانی که سرمایه شرکاء مبنای تقسیم سود و زیان قرار بگیرد باید مشخص شود که سرمایه گذاری در کدام مقطع از دوره مالی ، ابتدا یا انتهای آن ، صورت گرفته است . اگر سرمایه گذرای در اواسط دوره مالی و یا به تدریج صورت گرفته باشد ، ممکن است مبلغ متوسط سرمایه در طی دوره مبنای تقسیم سود و زیان قرار گیرد .

معنی این جمله در واقع آن است که در کشورهایی که فعالیت های  شرکت های تضامنی در قالب سازمان یا شخصیت حقوقی جداگانه مورد توجه قرار نگرفته است هر یک از شرکاء باید درآمد خود را بر اساس مجموع سهم خود از فعالیت تضامنی و سایر درآمد های شخصی در اظهارنامه مالیاتی خود ابراز و مالیات را بر اساس مجموع درامد پرداخت نمایند . در آن صورت حقوق و پاداش آنها به عنوان هزینه عملیاتی شرکت قابل قبول نبوده و باید در مراحل تقسیم سود تعیین و به حساب آنها منظور گردد . در قوانین تجاری ایران ، شرکت تضامنی یکی از اشکال حقوقی هفتگانه به شمار می رود و در صورتیکه حقوق و پاداش تعیین شده متعارف و متناسب با فعالیتی باشد که شریک انجام می دهد ، مبلغ حقوق و پاداش می تواند به عنوان هزینه عملیاتی شرکت های تضامنی به حساب های مربوطه منظور گردد .

حتما بخوانید : مالیات بر ارزش افزوده چیست و چگونه پرداخت می شود ؟

حسابدرای تقسیم سود در شرکت های تضامنی بر اساس تخصیص حقوق و پاداش و تقسیم باقیمانده به نسبت ثابت

در این روش قسمتی از سود حاصل از فعالیت تجاری واحد کاری ممکن است طبق توافق شرکاء به عنوان حق الزحمه شرکایی که خدماتی در شرکت انجام داده اند تعلق گرفته و بقیه به نسبت معین بین شرکاء تقسیم شود .اگر پرداخت حق الزحمه به شریک و یا شرکاء در اساس نامه ذکر شده و به توافق همه شرکاء رسیده باشد ، مبلغ حق الزحمه توافق شده ، صرفنظر از وجود سود و زیان ، باید به حساب این شرکاء منظور گردد . باید در نظر داشت که آنچه به عنوان حق الزحمه به شرکاء پرداخت می گردد جزء هزینه های عملیاتی شرکت محسوب نمی شود ، بلکه به عنوان بخشی از تقسیم سود تلقی می گردد .

در اساس نامه واحد تجاری ، نحوه تخصیص پاداش ممکن است بر اساس سود قبل از کسر پاداش یا سود بعد از کسر پاداش محاسبه گردد . نحوه محاسبه پاداش به صورت درصدی از سود پس از کسر پاداش به شرح ذیل است :

درصد ثابت ( سود – پاداش ) = پاداش یا B=X% ( I-B )

تقسیم سود در شرکت های تضامنی بر اساس تخصیص بهره سرمایه و تقسیم باقیمانده به نسبت ثابت

در مواردی ممکن است در شرکت های تضامنی شرکاء توافق نمایند که به مانده حساب سرمایه ( مانده اول دوره یا آخر دوره یا متوسط آن ، هر کدام که مورد توافق باشد ) مبلغی به عنوان بهره پرداخت گردد . یعنی احتساب بهره نسبت به سرمایه به این دلیل است که معلوم شود سود حاصل از بکار انداختن سرمایه در شرکت با توجه به خطرات آن تا چه حد با سودی که ممکن بود از بکارگیری سرمایه در سایر رشته ها و زمینه ها عاید گردد بیشتر یا کمتر است . البته این امر در ایران به ندرت دیده می شود. چنانچه تعلق بهره به مانده حساب سرمایه ، در اساس نامه شرکت های تضامنی تصریح شده باشد ، مبلغ بهره صرفنظر از وجود سود یا زیان واحد تجاری ، باید به حساب شرکاء منظور گردد .

حسابدرای تقسیم سود بر اساس سایر مبانی

در اکثر موارد ممکن است تقسیم سود در شرکتهای تضامنی ترکیبی از چند مبنا ، در اساس نامه پیش بینی شده باشد . یعنی در این روش حسابداری از یکی یا چند روش بالا به صورت ترکیبی برای محاسبات استفاده می کنند .

حسابداری صورت حساب سرمایه شرکاء در شرکت های تضامنی

در شرکت های تضامنی حسابداری صورت حساب سرمایه شرکا به شکل ذیل بررسی میشود . در پایان دوره مالی شرکت های تضامنی ، جهت نشان داده تغییرات سرمایه در طی سال ، صورتحسابی به عنوان صورت حساب سرمایه شرکاء تهیه و همه تغییرات سرمایه شرکاء در ان نمایش داده می شود .

حسابداری صورت سود و زیان در شرکت های تضامنی

شکل صورت سود و زیان در شرکت های تضامنی مشابه صورت سود و زیان در سارمان های تک مالی است . با این تفاوت که شرح چگونگی تقسیم سود و زیان ، ممکن است در ادامه این صورت و یا در یادداشتهای همراه صورت های مالی منعکس گردد.

ورود و پذیرش شریک جدید در شرکت های تضامنی چگونه است ؟

طبق ماده ۱۲۳ قانون تجارت ، هر یک از شرکاء در صورتی می توانند سهم الشرکه خود را به شخص دیگری واگذار نمایند که رضایت تمام شرکاء را فراهم نموده باشند . به عبارت دیگر ، در صورتی شریک جدید می تواند به شرکت های تضامنی وارد شود که تمام شرکاء با ورود وی موافق باشند . هر شخصی که به عنوان شریک جدید به شرکت های تضامنی وارد می شود ، مسئول کلیه قروض سازمان هم می باشد . خواه این قروض قبل از ورود وی ایجاد شده باشد یا پس از ورود وی . هر قراری که بر خلاف این بین شرکاء ترتیب داده شود ، در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن تلقی می شود . در عمل ورود شریک جدید به شرکت تضامنی به دو صورت امکان پذیرخواهد بود :

• خرید تمام یا قسمتی از سهم الشرکه شرکاء قدیم
• سرمایه گذاری در شرکت

حسابداری شرکت های تضامنی مستلزم این است که شخص حسابدار به همه اصول حسابداری این نوع شرکت ها اشراف داشته و در عمل کار کرده باشد چون قوانین حسابداری شرکت های تضامنی در بسیاری موارد با انواع دیگر آنها متفاوت است و عدم اشنایی با این اصول و قوانین می تواند کارفرمایان را به دردسر بیندازد.کارفرمایان و شرکاء در شرکت های تضامنی می توانند برای رسیدگی به امور مالی و حسابداری خود از موسسات خدمات مالی و حسابداری کمک بگیرند .

موسسه خدمات مالی و حسابداری محاسبان تلاشگر خبره می تواند در خصوص حسابداری شرکت های تضامنی به عنوان راس و یا مشاور عمل نموده و سرمایه گذاران را در این مسیر یاری رساند .

حسابداری شرکت های تضامنی ( قسمت سوم )

مبحث حسابداری شرکت های تضامنی علاوه بر اینکه بسیار گسترده است از اهمیت و جایگاه ویژه ای هم بین حسابداران و شرکاء شرکت های تضامنی برخوردار می باشد در دو قسمت اول این مقاله در مورد برخی نکات حسابداری شرکت های تضامنی صحبت کردیم و مباحثی در خصوص انواع سازمان های تجاری در قانون تجارت ، تعریف شرکت تضامنی و ویژه گی های آن ، تعریف شرکاء ، اسم موسسه ، نحوه تشکیل این گونه سازمان ها ، نحوه سرمایه گذاری در انها ، نحوه سرمایه گذاری مجدد شرکاء ، حساب سرمایه شرکاء ، روش سرمایه ثابت و روش سرمایه متغیر برای ثبت سرمایه در این سازمان ها ، حساب جاری شرکاء ، حساب برداشت شرکاء ، حساب وام شرکاء ، ماهیت درامد شرکت های تضامنی ، تقسیم سود و زیان در شرکت های تضامنی ، انواع مختلف تقسیم سود و زیان که می تواند شامل تقسیم سود و زیان به نسبت ثابت ، تقسیم سود و زیان به نسبت سرمایه شرکاء ، تقسیم سود بر اساس تخصیص حقوق یا پاداش و تقسیم باقیمانده به نسبت ثابت ، تقسیم سود بر اساس تخصیص بهره سرمایه و تقسیم باقیمانده به نسبت ثابت و تقسیم سود بر اساس مبانی دیگر ، صورت حساب سرمایه شرکاء ، صورت سود و زیان و ورود و پذیرش شریک جدید بیان گردید ضمن انکه توضیحات تکمیلی در خصوص آنها هم برای شما ارائه گردید اما حسابداری شرکت های تضامنی فقط به همین مباحث ختم نمی شود و نکات و جزییات فراوان دیگری هم دارد که در ادامه در مورد آن بحث خواهیم کرد .

نحوه حسابداری ورود شریک جدید در شرکت های تضامنی از طریق خرید تمام یا قسمتی از سهم شریک یا شرکاء قدیم

هر گاه شریک جدید از طریق خرید تمام یا قسمتی از سهم الشرکه یا حقوق شرکای قدیم به شرکت تضامنی وارد شود هیچگونه تغییری در دارایی ها و بدهی های سازمان ایجاد نمی شود و تنها سرمایه شرکا تغییر پیدا می کند . زیرا فروش سهم الشرکه شریک قدیم و خرید آن توسط شریک جدید در واقع یک عملیات و رویداد و معامله جدید و تازه بوده که به معاملات قبلی ربطی نخواهد داشت و قیمتی که شریک جدید برای خرید سهم شریک قبلی توافق کرده است و مبلغی را که شریک قبلی دریافت نموده است هیچ ارتباطی به سازمان ندارد . قاعدتا شریک قدیمی از فروش سهم خود به شریک جدید مبلغی را دریافت می دارد که این مبلغ جزو دارایی های آن بوده و جزو دارایی های شرکت تضامنی نخواهد بود و جدای از ان می باشد

. اگر شریک جدید از طریق خرید سهم الشرکه یکی از شرکاء ، به سازمان وارد شود حساب سرمایه شریکی که سهم الشرکه خود رابه فروش رسانده است تا از سازمان خارج شود بدهکار و و حساب فردی که به عنوان شریک جدید وارد سازمان شده است بستانکار می شود این بستانکار شدن شریک جدید اصلا ارتیاطی به مبلغی که وارد سازمان کرده است ندارد و با هر مبلغی که وارد شده حساب وی بستانکار می شود .

نحوه حسابداری ورود شریک جدید در شرکت های تضامنی از طریق سرمایه گذاری در سازمان

در شرکت های تضامنی گاهی شرایطی به وجود می آید که لازم است سازمان سرمایه جدید وارد کرده تا برخی مشکلات آن برطرف شود در این حالت اگر همه شرکاء موافق باشند و موافقت خود را اعلام نمایند شریک جدیدی از راه سرمایه گذاری در سازمان وارد موسسه می شود . در یک چنین شرایطی ممکن است دو حالت به وجود آید ؛ در حالت اول ممکن است وقتی شریک جدید وارد سازمان می شود دارایی ها و بدهی های سازمان مورد بررسی و ارزیابی قرار نگیرد و در حالت دوم هم ممکن است دارایی ها و بدهی های سازمان در هنگام ورود شریک جدید ، مورد ارزیابی و بررسی ریالی قرار گرفته و به طور دقیق مشخص گردد و به شریک جدید هم اعلام شود . در ادامه هر یک از دو حالت گفته شده در سطور بالا را برایتان توضیح می دهیم :

ورود شریک جدید بدون ارزیابی و بررسی دارایی و بدهی های شرکت های تضامنی

هر گاه شرایطی به وجود اید که به دلیل نیاز به سرمایه گذاری شریک جدیدی با سرمایه گذاری و با موافقت همه شرکاء وارد سازمان شود و قبل از ورود وی دارایی ها و بدهی های سازمان مورد تجدید ارزیابی و بررسی قرار نگیرد ملاک همه محاسبات حسابداری ، سرمایه یا سهم الشرکه شرکاء می باشد . در این حالت شریک جدید تحت یکی از حالات و شرایط ذیل وارد شرکت تضامنی می شود :

الف : اختصاص پاداش به شرکای قدیم

ب : اختصاص سرقفلی به شرکاء قدیم

ج : اختصاص پاداش به شریک جدید

د : عدم اختصاص پاداش به طرفین و در واقع این حالت سرمایه گذاری به ارزش دفتری نامیده می شود .

حسابداری ورود شریک جدید به شرکت های تضامنی در حالت اختصاص پاداش به شرکای قدیم :

در شرایطی که شرکت تضامنی از وضعیت مالی خوبی برخوردار بوده و روند عملکرد سازمان به شکلی باشد که در در مراحل و روزهای سود دهی به سر ببرد ، شریک های قبلی برای ورود شریک جدید ، مبلغی بیشتر از آنچه به بستانکار حساب سرمایه وی قرار است منظور شود ، مطالبه می نمایند . این امر و مطرح کردن ان به معنای اختصاص دادن پاداش به شریک های قبلی بوده و مبلغ اضافی به نسبت تقسیم سود و زیان مطابق با انچه در اساس نامه ذکر شده است ، به بستانکار حساب سرمایه شرکاء قدیم منتقل می گردد .

حسابداری ورود شریک جدید به شرکت های تضامنی در حالت اختصاص سرقفلی به شرکای قدیم

این حالت هم مانند حالت اول که در مورد آن توضیح دادیم وقتی اتفاق می افتد که شریک جدید به دلیل وجود عوامل مثبت و پیش رونده ، مانند موقعیت محلی واحد تجاری ، برتری کیفیت محصول ، معروف بودن برند و محصول یا خدمات و تخصص خاص و برتر مدیریت ، حاضر است بیشتر از آنچه که در سهم الشرکه مقرر شده است در سازمان سرمایه گذاری نماید . عواملی که از انها نام برده شد یعنی معروف بودن ، موقعیت محلی واحد تجاری و غیره غیر مادی و نامشهود هستند و ممکن است سازمانی به دلیل داشتن این ویژه گی ها و محسنات سودی بیش از سود متعارف یا سود عرف بازار در سازمان های مشابه در صنعتی که فعالیت می کند کسب نماید به این عوامل و ویژه گی هایی که برای سازمان حسن محسوب شده و سود ان را افزایش می دهد اصطلاحا سرقفلی گفته می شود .

به بیان دیگر در قوانین تجارت سرقفلی عبارت است مبلغی که خریدار حاضر است مازاد بر ارزش واقعی دارایی های مشهود ، پرداخت نماید که همان دارایی های نامشهود است .

چون سرقفلی چیزی نیست که یک دفعه و یکجا ایجاد شود و در بازه زمانی فعالیت سازمان و به مرور ایجاد می شود لذا شناسایی و ثبت ان در دفاتر با توجه به اصل تحقق و اصل بهای تمام شده جایز نیست ، مگر در شرایطی که این دارایی خریداری گردد . هر گاه ورود عضو جدید به شرکت های تضامنی یعنی شریک جدید ، شرکاء قبلی توافق کنند که شریک جدید معادل مبلغی که در سازمان سرمایه گذاری می کند در سرمایه موسسه  سهیم گردد و ارزش سرقفلی متعلق به شرکای قدیم محاسبه شود ، یک حساب تحت عنوان حساب سرقفلی از این بابت در دفاتر قانونی افتتاح شده و در ترازنامه به عنوان دارایی نامشهود طبقه بندی می گردد .

حسابداری ورود شریک جدید به شرکت های تضامنی در حالت اختصاص پاداش به شریک جدید

هنگامی که شریک جدید دارای یک تخصص و مهارت یا توانایی ویژه و یا به خصوصی باشد ، شرکای قبلی و قدیمی برای استفاده از تخصص و مهارت و تجربه خاص شریک جدید برای پیشرفت و افزایش سود شرکت و توسعه آن ، ممکن است با یکدیگر توافق کنند که شریک جدید با پرداخت مبلغ کمتری نسبت به انچه که به بستانکار حساب سرمایه اش منظور می شود ، وارد سازمان گردد . این کار و تصمیمی به معنی پاداش و امتیازی است که شرکای قدیمی برای شریک جدید قایل شده اند و مبلغ اضافی که به عنوان پاداش به ان تعلق می گیرد ، به بدهکار حساب سرمایه شرکای قدیمی منظور می گردد .

حسابداری ورود شریک جدید به شرکت های تضامنی در حالت سرمایه گذاری مستقیم و عدم تخصیص پاداش به طرفین

در صورتیکه امتیاز و مهارت ها و تخصص هایی که شریک جدید دارد با اعتبار و برند و معروفیت شرکت تضامنی برابری کند و در اصطلاح با هم سر به سر بشوند ، ممکن است شریک جدید معادل اورده و سرمایه ای که وارد سازمان کرده است ، مالک سرمایه موسسه گردد . یعنی چیزی مازاد و اضافه بر آنچه به عنوان سرمایه وارد شرکت تضامنی کرده است به آن تعلق نمی گیرد . در این حالت حسابداری به عنوان عدم تخصیص پاداش به طرفین صورت گرفته و ثبت ها در دفاتر هم بر همین اساس انجام می شود . در ثبت دفاتر در همه حالت های که در قبل هم گفته شد حساب بدهکار و بستانکار و حساب صندوق باید به درستی شناخته شده و ثبت در دفتر انجام شود .

ورد شریک جدید و تجدید ارزیابی و بررسی درایی ها و بدهی ها

در اغلب موراد ، وقتی شریک جدید به شرکت تضامنی ورود می کند ، ارزش دارایی ها و بدهی های ثبت و نگهداری شده در دفاتر قانونی آن مورد توافق شرکاء جدید و شریک های قبلی قرار نخواهد گرفت . ممکن است شرکای قدیمی در این خصوص ادعا کنند که ارزش واقعی درایی های سازمان بیش از ارزشی است که در دفاتر ثبت شده است و یا شریک جدید هم ادعا کند که ارزش دارایی های سازمانی که به تازگی وارد آن شده است در اثر گذشت زمان و عملکرد غلط شرکای قدیمی کاهش یافته است و در مورد بدهی ها هم ممکن است توافق قطعی و کاملی بین شرکای قدیمی و شریک های جدید ایجاد نشود . مثلا ممکن است شریک جدید نسبت به میزان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول اعتراض داشته و با میزان و مقدار آن موافقت نکند.

از طرف دیگر ، ممکن است در اثر حسن انجام کار و یا دلایل دیگر سرقفلی در سازمان  ایجاد شده باشد که تا کنون در شرکت ثبت و شناسایی نشده باشد و با ورود شریک جدید شرکاء توافق نمایند که این دارایی شناسایی و مورد ارزیابی قرار بگیرد . در یک چنین شرایط و حالتی ، کلیه اقلام ، دارایی ها و بدهی ها با توافق شرکاء و اگر خودشان به توافق نرسند با همکاری یک کارشناس متخصص رسمی در این خصوص ، ارزیابی و نتایج ناشی از تجدید ارزیابی در حسابی تحت عنوان حساب تجدید ارزیابی منظور می شود .

مانده حساب تجدید ارزیابی که سود یا زیان ناشی از تجدیدی ارزیابی می باشد ، به نسبت تقسیم سود و زیان مقرر در اساس نامه به حساب سرمایه شریک های قدیمی منتقل می شود و در دفاتر قانونی هم به همین طریق ثبت خورده و نگهداری میشود .درارزیابی لوازم و کلیه دارایی ها و بدهی ها ساختمان ، تجهیزات ، حساب های دریافتنی ، حساب های پرداختنی ، حساب صندوق ، حساب سرمایه سرقفلی ، مطالبات مشکوک الوصول و هر آن چیزی که وجود دارد بررسی می شود و این امر قطعا خواسته شرکایی است که به تازگی وارد شرکت های تضامنی می شوند .

حسابداری شرکت های تضامنی تا اینجا بخش زیادی از ابهامات مراودات مالی بین شرکا و ورود شریک جدید و نحوه سرمایه گذاری آنها را بیان کرد در ادامه این مبحث راجب جزییات دیگری که در این فرایند وجود دارد بحث خواهیم . ولی آنچه که سرمایه گذاران در شرکت های تضامنی باید به آن توجه داشت باشند بکار گیری حسابداران خبره و متخصص برای انجام این کار است چون فرایند حسابداری این شرکتها بسیار مهم و پیچیده است .

سرمایه گذاران شرکت های تضامنی می توانند برای انجام امور مالی و حسابداری موسسه خود از کارشناسان و حسابداران شرکت های و موسسات مالی و خدمات حسابداری هم کمک گرفته و از روند انجام امور مطمئن شوند موسسه خدمات مالی و حسابداری محاسبان تلاشگر خبره با سال ها تجربه در خصوص حسابداری شرکت های تضامنی می تواند راهنما ، همکاری مطمئن برای این شرکت ها و سرمایه گذاران آن باشد .

حسابداری شرکت های تضامنی ( قسمت چهارم )

در سه قسمت اول این مبحث با کلی مطلب و نکات بسیار مهم در خصوص حسابداری شرکت های تضامنی با شما حسابداران عزیز همراه بودیم و در خصوص نکات مهم و اساسی این فرایند با شما گفتگو کردیم ورود شرکای جدید را بررسی نموده و در مورد نحوه ثبت ها هم توضیحاتی هر چند ناقص و در خور ارائه کردیم علت اینکه حسابداری شرکت های تضامنی را به طور کامل و با جزییات با شما در میان می گذاریم این است که این شرکت ها به دلیل اینکه با دو نفر هم قابل تشکیل بوده و همه شرکاء در سود و زیان ان شریک هستند علاقمندان زیادی داشته و البته در برخی موارد گمان می شود حسابداری آنها هم کاری ساده بوده و نیاز به تخصص خاصی نخواهد داشت اما باید به شما بگوییم اصلا اینطور نیست و این مبحث نکات و ریزه کاری های مهمی دارد که اگر حسابداران به آن مطلع نباشند می توانند ضرر های مالی زیادی را برای سرمایه گذاران ایجاد نمایند برای همین ما هم به حسابداران و هم به سرمایه گذاران دارای شرکت های تضامنی و یا آنهایی که می خواهند یک چنین سازمان هایی را دایر نمایند پیشنهاد می کنیم حتما این مطلب را بخوانند .

حسابدار شرکت های تضامنی همانطور که از نامش پیداست با روند ضمانت و مسئولیت مستقیم شرکا و سرمایه گذاران پیش می رود یعنی بر اساس آنچه در اساس نامه آنها ذکر شده است شرکاء مسئول سود و زیان خواهند بود البته اساس نامه هم نمی تواند خارج از قانون تجارت مربوط به شرکت های تضامنی باشد و کاملا باید با آنها مطابقت نماید .

حتما بخوانید : گزارش یا صورت معاملات فصلی

حسابداری خروج شریک از شرکت های تضامنی

در این نوع سازمان ها همیشه شرکاء وارد نمی شوند بلکه در ازای ورود یک شریک باید یک شریک قدیمی خارج شود و البته با موافقت سایر شرکای قدیمی هم باشد در واقع شرکایی که با هم یک شرکت تضامنی را تاسیس می کنند نمی توانند و به لحاظ قانونی هم حق ندارند که بدون راضیت کامل همه شرکاء از شرکت خارج شوند و در ادامه هم سهم الشرکه یا سرمایه خود را به یک شخص دیگر یا شریک جدید واگذار نمایند .

در این مسئله ماده ۱۲۳ قانون تجارت اذعان داشته است هیچ یک از شرکاء نمی تواند سهم خود را به شخص دیگری واگذار کند مگر آنکه رضایت همه شرکاء قبلی را اخذ کرده باشد . در برخی مواقع یکی از شرکاء دیگر تمایلی به ماندن در سازمان ندارد این شخص ممکن است از مجمع یا محکمه درخواست انحلال سازمان را نماید در این حالت اگر سایر شرکاء به این انحلال راضی نباشند و تمایل داشته باشند شرکت تضامنی همچنان به فعالیت خود ادامه دهد در این صورت سایر شرکاء می توانند با تصمیم جمعی حکم به اخراج شریک درخواست کننده انحلال بدهند . اما هر شریک می تواند با رضایت کامل همه شرکا و با دریافت وجه نقد و یا دارایی های دیگر ، سهم سرمایه یا سهم الشرکه خود را واگذار کرده و از شرکت خارج شود این تنها راهی است که شخص می تواند به این اقدام دست بزند اما به صورت قانونی و اساس نامه ای یک شریک فقط در دو حالت ذیل می تواند از شرکت تضامنی خارج شود :

الف : واگذاری سهم الشرکه یا سرمایه خود به بقیه شرکا به هر تعدادی که هستند

ب : دریافت دارایی های شرکت

حسابداری واگذاری سهم الشرکه یا سرمایه به بقیه شرکاء به هر تعداد که هستند در شرکت های تضامنی

خروج یکی از شرکا از شرکت تضامنی و واگذاری سرمایه و سهم الشرکه آن به یک یا همه شرکاء قبلی یک معامله شخصی بوده و اصلا ربطی به دارایی ها و بدهی های سازمان ندارد . این فرایند فقط باعث تغییر در تعداد و نام شرکاء و تغییر مالکیت افراد در دفاتر سازمان می گردد یعنی به جای حسن احمدی ، رضا حقانی به عنوان شریک نوشته میشود . چون وقتی یک شریک خارج می شود و دارایی های مربوط به خودش را برده یا به ان واگذار می گردد از محل دارایی های شخصی خودش بوده و اگر دارایی های ان برای واگذاری کافی نباشد و او متحمل بدهی شود بدهی هایی که در این رابطه ایجاد می گردد ، بدهی شخصی خود وی در نظر گرفته شده و هیچ گونه ارتباطی به بدهی های سازمان نخواهد داشت .

حسابداری خروج شریک از شرکت های تضامنی از طریق دریافت دارایی های شرکت

در برخی موارد بنا به دلایلی شریکی که از شرکت تضامنی خارج میشود سهمش را از روی دارایی های شرکت تضامنی برداشت می کند این امر باعث می شود دارایی ها و سرمایه سازمان کاهش پیدا کند چون از روی انها برداشت شده است . وقتی شریکی به این شیوه از سازمان جدا می شود ممکن است این امر منجر به تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی ها یا عدم تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی های سازمان گردد .

حسابداری خروج شریک بدون تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی ها در شرکت های تضامنی

در این حالت هنگامی که یکی از شرکاء از سازمان منفک می شود هیچگونه تجدید ارزیابی در خصوص دارایی ها و بدهی ها صورت نخواهد گرفت در یک شرایطی مبلغی که به شریک خارج شده پرداخت می گردد بر اساس میزان سهم الشرکه آن تعیین می گردد که دراین صورت سه حالت ممکن است وجود داشته باشد :

• شریکی که تصمیم به خارج شدن از سازمان را گرفته است با دریافت دارایی های سازمان معادل ارزش دفتری سهم الشرکه یا سرمایه خود ، از شرکت تضامنی خارج گردد .
• شریکی که تصمیم به خارج شدن از سازمان گرفته است با دریافت دارایی های سازمان بیشتر از ارزش دفتری سهم الشرکه یا سرمایه خود ، از شرکت تضامنی خارج گردد .
• شریکی که تصمیم به خارج شدن از سازمان گرفته است با دریافت دارایی های موسسه کمتر از ارزش دفتری سهم الشرکه یا سرمایه خود ، از شرکت تضامنی خارج شود .

حسابداری دریافت دارایی های سازمان معادل سهم الشرکه یا سرمایه در شرکت های تضامنی

در صورتی که مبلغ پرداختی به شریکی که قصد خروج از سازمان را دارد معادل سرمایه یا سهم الشرکه خودش باشد ، فرایند خروج شریک با بدهکار کردن حساب سرمایه شریک خارج شونده و بستانکار نمودن وجوه نقد یا سایر دارایی هایی که به وی پرداخت شده است معادل همان مبلغ صورت می گیرد .در یک چنین شرایطی دارایی ها و سرمایه به اندازه کاهش پیدا می کنند.

حسابداری دریافت دارایی های سازمان بیشتر از سهم الشرکه یا سرمایه در شرکت های تضامنی

در برخی شرکت های تضامنی سازمان به دلیل فعالیت هایی که انجام داده به سود بسیار بالایی دست پیدا کرده است و یا اینکه به دلیلی اینکه سال هاست در بازار فعالیت داشته دارای یکسری دارایی های نامشهود شده است مانند ارزش برند ، اعتبار ، سرقفلی و غیره برای همین شریکی که قصد خارج شدن از سازمان را دارد درخواست سهمی بیشتر از سهم الشرکه یا سرمایه خود را خواهد کرد . این مبلغ که بیشتر از سهم الشرکه یا سرمایه وی به ان پرداخت می شود ، در واقع نوعی پاداش سال های فعالیت وی در سازمان بوده که به وی پرداخت می شود و به نسبت تقسیم سود و زیان به بدهکار سرمایه شرکای باقیمانده منتقل خواهد شد .

حسابداری دریافت دارایی های سازمان کمتراز سهم الشرکه یا سرمایه در شرکت های تضامنی

گاهی یکی از شرکا بر اساس برآورد روند کاری سازمان و بررسی هایی که انجام می دهد به این نتیجه می رسد ادامه فرایند مشارکت با سایر شرکاء و ماندن سرمایه اش در شرکت تضامنی مذکور نه تنها برایش سودی به همراه نخواهد داشت بلکه ممکن است دچار ضرر و زیان هم گردد در این حالت این شریک حاضر می شود کمتر از مبلغ سرمایه یا سهم الشرکه خود را دریافت کرده و از سازمان خارج و از سایرشرکاء منفک گردد . این فرایند به معنی اختصاص پاداش و دریافت پاداش توسط سایر شرکاء بوده و این کار باعث می شود سرمایه انها افزایش پیدا کند . این کار با بستانکار نمودن حساب سرمایه شرکای باقیمانده به نسبت مشارکت در سود و زیان سازمان و معادل مبلغی کمتر از سرمایه شریک خارج شونده پرداخت گردیده ، صورت می گیرد .

یعنی دقیقا معادل مبلغی که شخص خارج شونده دریافت نکرده است به حساب سرمایه باقی شرکاء واریز می شود البته به نسبتی که در اساس نامه ذکر شده است.

حسابداری خروج شریک از شرکت های تضامنی و در حالت تجدید ارزیابی

وقتی یکی از شرکا قصد خروج از سازمان را دارد ممکن است در خصوص سهم الشرکه ان بین شرکاء باقیمانده توافق ایجاد نشده و با هم اختلاف نظر پیدا کنند در این حالت دارایی ها و بدهی های شرکت تضامنی تجدید ارزیابی خواهند شد تا قیمت واقعی و به روز آنها بدست اید و مازاد ان به نسبت تقسیم سود و زیان و پس از کسر مالیات ، بین شرکاء تقسیم خواهد شد . برای تعیین سهم الشرکه شریکی که قصد خروج دارد و اینکه امکان بستن حساب های وی در دفاتر سازمان بوجود اید باید مراحل ذیل طی شود :

• در مرحله اول یک حساب تجدید ارزیابی در دفاتر افتتاح میشود که این حساب مخصوص تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی های سازمان خواهد بود و نتیجه ارزیابی ها در آن نوشته می شود و مانده این حساب که همان سود و یا زیان ناشی از تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی ها است به نسبت تقسیم سود و زیان به حساب سرمایه شرکاء منتقل خواهد شد .
• در مرحله دوم یک حساب با نام حساب سهم الشرکه در دفاتر سازمان برای شریکی که قصد خروج از سازمان را دارد افتتاح خواهد شد که در نهایت میزان سهم وی از خروج در آن نوشته می شود .
• مانده حساب سرمایه شریک خارج شونده را به حساب سهم الشرکه وی منتقل می نمایید و در نهایت حساب سرمایه وی بسته میشود.
• در مرحله بعد سرمایه ، حق الزحمه ،سهم شریک خارج شونده از سود و زیان تا زمانی که در شرکت حضور داشته است محاسبه شده و به حساب سهم الشرکه وی منتقل می گردد . البته مبلغ حق الزحمه زمانی به وی تعلق می گیرد که در مصوبات سایر شرکاء تعیین شده باشد .
• سهم شریکی که قصد خروج از شرکت تضامنی را دارد از اندوخته به نسبت تقسیم سود و زیان محاسبه شده و به حساب سهم الشرکه وی منظور می گردد .
• مانده حساب های برداشت ، حساب جاری و حساب وام شریکی که قصد خروج از شرکت تضامنی را دارد به حساب سهم الشرکه ایشان منتقل می گردد .
• درپایان آنچه که از شریک خارج شونده در سازمان وجود دارد فقط حساب سهم الشرکه وی بوده که بدهکار و حساب دارایی واگذار شده بستانکار خواهد شد . بعد از انجام این مرحله کلیه حساب های شریک خارج شونده از شرکت تضامنی در سازمان بسته خواهد شد و کار وی با موسسه به پایان می رسد .

همه انچه در مورد جزییات حسابداری شرکت های تضامنی تا کنون به شما ارائه شده است بخش زیادی از حق مطلب را ادا کرده و مباحث پایانی در قسمت چهارم و آخر حسابداری شرکت های تضامنی ارائه خواهد شد که به فوت شریک ، انحلال شرکت ، تصفیه شرکت و انواع و روش های مورد استفاده اختصاص داده خواهد شد و حسابداران و سرمایه گذاران در شرکت های تضامنی در پایان این مطلب می توانند اشراف نسبی نسبت به فرایند کار و جزییات ان داشته باشند و بدانند برای استخدام و همکاری با یک حسابدار باید چه توقعات و شرح وظایفی از آن بخواهند . شرکت های تضامنی و افرادی که قصد سرمایه گذاری و فعالیت در این زمنیه را دارند می توانند برای انجام امور مالی و حسابداری خود ضمن بهره بردن از یک حسابدار ثابت در سازمان از راهنمایی و مشاوره موسسات خدمات مالی و حسابداری هم بهره ببرند و یا اینکه کلیه امور مالی و حسابداری شرکت تضامنی خود را به این موسسات بسپارند . موسسه خدمات مالی و حسابداری محاسبان تلاشگر خبره با در اختیار داشتن تیمی خبره و متخصص در خصوص حسابداری شرکت های تضامنی می تواند راسا این مهم را بر عهده گرفته و راهنما و مشاوری امین و مطلع برای سرمایه گذاران عزیز باشد .

حسابداری شرکت های تضامنی ( قسمت پنجم و آخر )

در چهار قسمت حسابداری شرکتهای تضامنی به صورت مفصل در خصوص بسیاری از جزییات صحبت کردیم مثلا در مورد تعریف این واحد های تجاری و شروط شکل گیری و تشکیل اینها بحث شد و گقتیم این گونه سازمان ها در صورتی می توانند تشکیل شوند که دو یا چند شریک با رضایت کامل و شناخت کافی از هم اقدام به سرمایه گذاری کرده و همه شرکاء هم می دانند در سود و زیان و بدهی ها و تعهدات واحد تجاری ضامن بوده و به طور یکسان مسئول هستند.

حتما بخوانید : حسابداری شرکت های سهامی و انواع این شرکت ها

یعنی اگر دارایی ها و سرمایه شرکت تضامنی برای پرداخت بدهی ها و تعهدات سازمان کافی نباشد تک تک شرکاء برای پرداخت آن مسئولیت داشته و ضامن هستند در بخش دیگری در خصوص خصوصیات شرکت های تضامنی نظیر انتخاب ازادانه شرکا ، عمر محدود ، مسئولیت نامحدود ، مدیریت آن ، سهولیت تشکیل ، شرایط اساسنامه ، ویژه گی های شرکاء ، اسم شرکت ، نحوه سرمایه گذاری در ان ، شیوه ها و شرایط سرمایه گذاری مجدد در شرکت های تضامنی، انوع حساب های شرکا ء شامل : حساب سرمایه شرکاء ، حساب جاری شرکاء ، حساب برداشت شرکاء حساب وام شرکاء ، ماهیت درآمد در شرکتهای تضامنی و نحوه تقسیم سود و زیان در این سازمان ها صبحت کردیم و توضیحات مفصلی به شما ارائه شد در بخش دیگری از این موضوع در مورد تقسیم سود و زیان به نسبت ثابت ، تقسیم سود و زیان به نسبت سرمایه یا سهم الشرکه شرکاء ، تخصیص حقوق و پاداش و تقسیم باقیمانده به نسبت ثابت ، تخصیص بهره سرمایه و تقسیم باقیمانده سود به نسبت ثابت و تقسیم سود بر اساس مبانی مختلف توضیحاتی داده شد .

در مبحث حسابداری شرکتهای تضامنی در مطالب قبلی در مورد صورت حساب سرمایه شرکاء ، ورود و پذیرش شریک جدید ، ورود شریک جدید از طریق خرید تمام یا قسمتی از سهم الشرکه یا سرمایه شرکاء قبلی و ورود شریک جدید از طریق سرمایه گذاری در شرکت مطالب مختصری ارائه گردید و در این نوح حسابداری گفتیم ورود شریک جدید در شرکت های تضامنی می تواند بدون تجدید ارزیابی دارایی های و بدهی ها بوده و یا اینکه ورود شریک جدید با تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی ها انجام شود . در مورد ورود شریک جدید به شرکت های تضامنی بدون تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی ها حالات مختلفی ممکن است به وجود آید : اختصاص پاداش به شرکاء قدیم ، اختصاص سرقفلی به شرکاء قدیمی ، اختصاص پاداش به شریک جدید ، عدم اختصاص پاداش به طرفین از آن دسته اند .

در ادامه بحث حسابداری شرکت های تضامنی در مورد خروج شریک از شرکت تضامنی و حالت های مختلف آن شامل واگذاری سهم الشرکه یا سرمایه به یک یا تعدادی از شرکاء باقیمانده ، دریافت دارایی های واحد تجاری صحبت کردیم . البته خروج شریک از شرکت های تضامنی می تواند بدون تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی ها یا با تجدید دارایی های و بدهی های صورت گیرد .

اگر خروج شریک از شرکت های تضامنی بدون تجدید دارایی ها و بدهی ها باشد ممکن است از یکی از حالات ذیل پیروی نماید : خروج شریک با دریافت دارایی ها سازمان معادل ارزش دفتری سهم الشرکه خود ، خروج شریک از سازمان با دریافت دارایی ها سازمان بیشتر از ارزش دفتری سهم الشرکه خود و خروج شریک از سازمان با دریافت دارایی های سازمان کمتر از ارزش دفتری سهم الشرکه خود . در ادامه این مبحث به جزییات دیگر در خصوص حسابداری شرکت های تضامنی خواهیم پرداخت و مطلب را به پایان می رسانیم .

حسابداری فوت شریک در شرکت های تضامنی

در خصوص حسابداری شرکت های تضامنی وقتی شریکی در این نوع سازمان ها فوت می نماید خودبخود از سازمان خارج می شود ادامه فعالیت موسسه بعد از فوت یکی از شرکاء منوط به رضایت قایم مقام متوفی و سایر شرکاء می باشد . اگر شرکاء باقیمانده بخواهند به فعالیت شرکت ادامه دهند ، باید سهم الشرکه شخص متوفی را محاسبه و به ورثه قانونی وی پرداخت یا به عنوان بدهی واحد تجاری منظور نمایند .

حسابداری انحلال در شرکت های تضامنی

طبق ماده ۱۳۶ قانون تجارت ، شرکت های تضامنی در موارد ذیل منحل می گردند :

• هدفی که شرکت تضامنی به خاطر آن تشکیل شده باشد به انجام رسیده باشد و یا انجام دستیابی به ان غیر ممکن باشد .
• دروه زمانی تشکیل واحد تجاری محدود و برای یک مدت خاص بوده باشد و مدت آن به اتمام رسیده باشد .
• شرکت تضامنی بنا به هر دلیلی ورشکست شده باشد .
• شرکاء برای انحلال سازمان با هم به توافق برسند .
• به درخواست هر یک از شرکاء با در دست داشتن حکم رسمی از دادگاه
• اگر یکی از شرکاء فوت کرده و قایم مقام وی مخالف ادامه فالیت شرکت باشد .
• در صورت ورشکستگی هر کدام از شرکاء و گذشت شش ماه از تقاضای مدیر تصفیه

حسابداری تصفیه شرکت های تضامنی

طبق ماده ۲۰۳ قانون تجارت وقتی شرکت تضامنی منحل گردد تصفیه باید توسط مدیر یا مدیران سازمان انجام شود . مدیر تصفیه باید دارایی های سازمان را فروخته ، مطالبات واحد تجاری را وصول ، بدهی های سازمان را پرداخت نموده ، باقیمانده وجوه نقد را نسبت به سهم الشرکه شرکاء ، بین شرکاء تقسیم نموده و دفاتر قانونی سازمان را ببند . تا زمانی که کلیه دارایی های سازمان به وجه نقد تبدیل نشود و بدهی ها و تعهدات سازمان پرداخت نگردد ، وجهی به شرکاء در شرکت های تضامنی پرداخت نخواهد شد . اگر نقدینگی و وجوه نقد شرکت تضامنی بعد از اینکه دارایی های به وجه نقد تبدیل شد برای تصفیه بدهی ها و تعهدات کافی نباشد ، کسری بدهی ها باید از اموال شخصی شرکاء پرداخت گردد .

ممکن است انحلال شرکت و تصفیه سازمان در طول زمان و در یک بازه زمانی صورت گیرد این روش را تصفیه تدریجی می گویند . در این روش درایی های سازمان به مرور به فروش رسیده حساب دارایی های مربوطه بستانکار و حساب وجوه نقد معادل قیمت فروش بدهکار می شود و در ازای هر گونه سود و یا زیان ناشی از فروش دارایی ها ، حساب شرکاء به نسبت تقسیم سود و زیان ، بدهکار و یا بستانکار می گردد .

در این روش اگر برای تصفیه هزینه ای صرف شده باشد مبلغی که بابت هزینه پرداخت شده است ، حساب سرمایه شرکاء به نسبت تقسیم سود و زیان بدهکار و حساب وجه نقدی که برای تصفیه پرداخت شده است بستانکار میشود . در این روش همه سود و زیان هایی که تحقق یافته اند به حساب سرمایه شرکاء منتقل می شود و در نهایت آنچه که از وجه نقد باقی مانده است به نسبت سرمایه شرکاء بین انها تقسیم خواهد شد . در این حالت حساب سرمایه ء شرکاء بدهکار و حساب وجوه نفد بستانکار می شود . در شرک های تضامنی پرداخت وجه نقد به شرکاء عموما بعد از تصفیه حساب کل بدهی ها و تعهدات صوت می گیرد .

روش دیگری که برای تصفیه شرکت های تضامنی وجود دارد این است که فروش دارایی ها ، وصول مطالبات ، پرداخت بدهی ها در یک بازه زمانی کوتاه اتفاق می افتد این روش را تصفیه آنی در شرکت های تضامنی می گویند . و در این روش کلیه دارایی های در یک مجموعه به صورت آنی فروخته شده و کلیه بدهی های سازمان را یکدفعه پرداخت می گردد و این کار به دو روش انجام خواهد شد :

روش اول برای تصفیه به روش آنی در شرکت های تضامنی استفاده از حساب تصفیه است

مراحل انجام تصفیه به این شیوه در شرکت های تضامنی به شرح ذیل است :

• در مرحله اول حسابی به نام حساب تصفیه در دفاتر شرکت ایجاد می شود .
• معادل بهای تمام شده دارایی های نقدی ، حساب تصفیه بدهکار و حساب دارایی های بستانکار می گردد و حساب دارایی های نقدی در دفاتر بسته خواهد شد .
• وقتی دارایی ها به فروش رفتند و یا مطالبات وصول گردیدند معادل قیمت و وجهی که از فروش یا وصول بدست امده است حساب وجوه نقد بدهکار و حساب تصفیه بستانکار خواهد شد .
• پس از فروش دارایی ها و وصول مطالبات ، از راه نقدینگی که بدست امده است بدهی ها و تعهدات سازمان پرداخت خواهد شد و بعد از پرداخت همه انها حساب بدهی ها بسته می شود .
• اگر در هنگام تصفیه سازمان هزینه ای متحمل شود این هزینه ، هزینه تصفیه نامیده شده و در بدهکار حساب تصفیه منظور خواهد شد .
• کلیه حساب های ذخایر چون دارای مانده طبیعی بستانکار هستند ، در هنگام تصفیه بدهکار و حساب تصفیه بستانکار خواهد شد و حساب ذخایر هم در دفاتر قانونی بسته می شود.
• در این مرحله مانده حساب تصفیه که در نهایت سود و زیان ناشی از تصفیه است به نسبت سود و زیان شرکاء بین انها تقسیم می شود و در پایان این کار بسته می شود.
• مانده حساب های شرکاء مانند اندوخته ،جاری ، وام و برداشت به سرمایه هر یک از آنها منتقل شده و بعد در نهایت بسته می شوند .
• اگر بعد از انجام همه کارهای ذکر شده مانده حساب سرمایه شرکاء بستانکار شود حساب سرمایه شرکاء بدهکار و حساب وجوه نقد بستاکار شده و در نتیجه همه حساب ها بسته شده و تصفیه کامل صورت گرفته است .

نحوه حسابداری مانده بدهکار حساب سرمایه شرکاء

اگر بعد از انجام و تمام مراحل تصفیه حساب سرمایه برخی یا همه شرکاء در شرکت های تضامنی دارای مانده بدهکار باشد برای رفع و رجوع این موضوع دو راه وجود خواهد داشت :

الف : توانایی شرکت تضامنی در پرداخت مانده بدهی سرمایه : در این حالت از شریک یا شرکاء وجه نقد دریافت کرده و سرمایه بدهکار انها تسویه خواهد شد در واقع به ازای وجه نقدی که دریافت شده است حساب وجوه نقد بدهکار و حساب سرمایه بستانکار خواهد شد .

ب : عدم توانایی شریک یا شرکاء در پرداخت مانده بدهکار سرمایه : در این حالت ، مانده بدهکار سرمایه شریک یا شرکاء ورشکسته ، مانند تصفیه ، به نسبت تقسیم سود و زیان ، بین شرکاء تقسیم خواهد شد . جهت بستن مانده بدهکار شریکی که نتوانسته تعهدات خود را اجرا کند حساب سرمایه سایر شرکاء به نسبت تقسیم سود و زیان بدهکار و حساب سرمایه شریکی که مانده بدهکار دارد نیز بستانکار خواهد شد .

روش دوم برای تصفیه به روش آنی در شرکت های تضامنی استفاده از حساب سود و زیان تصفیه است

• در مرحله اول یک حساب به نام حساب سود و زیان تصفیه در دفاتر ایجاد می شود .
• هر دارایی که به فروش می رود در همان تاریخ ، حساب صندوق یا بانک برابر با قیمت دارایی که فروش رفته است ، بدهکار و حساب دارایی بستانکار و تفاوت فروش این دارایی با بهای تمام شده آن به حساب سود و زیان منتقل خواهد شد .
• بعد از اینکه مطالبات سازمان وصول گردید حساب صندوق یا بانک بدهکار و حساب بدهی ها بستانکار می شود و اگر بین این دو تفاوتی باشد به حساب سود و زیان منتقل می گردد .
• اگر از محل نقدینگی شرکت بدهی ها پرداخت گردد حساب بدهی ها بدهکار و حساب صندوق یا بانک بستانکار خواهد شد و هر گونه تفاوت به حساب سود و زیان منتقل می گردد .
• اگر برای مراحل تصفیه هزینه ای صرف گردد حساب سود و زیان تصفیه بدهکار و حساب صندوق یا بانک بستانکار می شود .
• حساب های شخصی شرکاء به حساب سرمایه انها منتقل و بسته می شوند .
• مانده حساب سود و زیان تصفیه هم به نسبت تقسیم سود و زیان به حساب سرمایه شرکاء منتقل شده و بسته می شوند .
• در پایاین اگر وجه نقدی باقیمانده باشد بین شرکاء تقسیم شده و کلیه حساب ها بسته می شوند .

در پنج مطلب پیوسته به صورت کاملا مشروح در مورد حسابداری شرکت های تضامنی صحبت کردیم که البته این فقط بخشی از اطلاعات مهمی است که حسابداران و سرمایه گذاران باید در این خصوص داشته باشند . به طور کلی حسابداری شرکت های تضامنی و نحوه برخورد با ان در صورت انحلال شرکت از اهمیت و جایگاه بسیار مهمی در قوانین برخوردار است و سرمایه گذران باید این کار را به افراد خبره و متبحر و متخصص بسپارند .

شرکت های تضامنی و سرمایه گذاران آنها می توانند کلیه امور مالی و حسابداری خود را به موسسات خدمات مالی و حسابداری سپرده و در این بین موسسه خدمات مالی و حسابداری محاسبان تلاشگر خبره با سال ها تجربه در خصوص حسابداری شرکت های تضامنی می تواند به صورت کاملا حرفه ای این امر را بر عهده گیرد و به سرمایه گذاران عزیز مشاوره و کمک های لازم را در زمینه های مختلف ارائه نماید .