انواع مرخصی در قانون چیست و چطور محاسبه می شود ؟

محاسبه مرخصی در حقوق

انواع مرخصی در قانون

قبل از انکه به انواع مرخصی و نحوه محاسبه آن در قانون کار بپردازیم بعد از توضیح کلیاتی در مورد مرخصی و روزهای تعطیل رسمی باید بدانیم این واژه در قانون کار چه تعریفی دارد و شامل چه کسانی می شود . مرخصی حق قانونی هر فرد شاغل که شرایط دریافت آن را دارد محسوب می شود .

به دلیل اینکه در موارد قانونی مرخصی با تعطیلی رسمی یا هفتگی تداخل هایی وجود دارد توضیح مختصر در این خصوص لازم به نظر می رسد. گاهی کارفرمایان به دلیل نوع کار و شرایط خاصی که وجود دارد از کارگران خود میخواهند که روز جمعه را سر کار حاضر شده و به جای روز جمعه از روز دیگری در هفته به عنوان تعطیلی استفاده نماید در درجه اول نباید در این امر اجباری در کار باشد ضمن انکه اگر در این مورد توافقی حاصل شود روز جمعه روز کاری کارگر محسوب شده و دیگر به آن اضافه کاری تعلق نمی گیرد ضمن انکه میتواند از روز دیگری در هفته به عنوان روز تعطیل استفاده کند .

اگر روز جمعه با یکی از تعطیلات رسمی مطابق شود هیچ حق مالی برای کارگر محسوب نشده و کارگر نمیتواند ادعای مالی در این خصوص داشته باشد ضمن انکه کارگرانی که روز جمعه را کار کرده و روز دیگری از هفته را تعطیل هستن در صورت تداخل تعطیلی رسمی با روز جمعه چون طبق توافق روز جمعه برای آنهاروز کاری بوده است باید سر کار حاضر شده و نمی توانند کار را تعطیل کنند . کارگرانی که روز جمعه را کار می کنند و سه شنبه را مثلا تعطیل هستند موظفند تعطیلی سه شنبه خود را استفاده کرده و در صورت عدم استفاده برای آنها ذخیره نمی شود.

کارگرانی که نوبت هستند و جمعه برای آنها روز کاری و شیفت محسوب می شود باید یک روز دیگر از هفته تعطیل بوده و ۴۰ درصد هم حق شیفت بگیرند .

مرخصی یعنی چه و شامل چه افرادی می شود ؟

مرخصی ( یا تعطیلیِ کاری ) ( تعطیلی کاری با واژه تعطیل کاری متفاوت است )بخشی از روزهای کاری است که به انتخاب خود شخص شاغل برای انجام امور شخصی مورد استفاده قرار میگیرد . یعنی شاغل برای انجام امور شخصی خود روزهای مشخصی از سال را می تواند در محل کار خود حاضر نشود. تعطیلی کاری فقط در مورد افرادی صدق می کند که به کاری اشتغال دارند و برای آنها حق بیمه پرداخت می شود .

افرادی که به صورت روز مزد یا ساعتی کار نمی کنند مشمول این قانون نیستند . یکسری از افراد هم هستند که به صورت پاره وقت و مشاوره ای با کارفرما توافق کرده اند این افراد بسته به تعداد روزهای توافق شده در ماه و اینکه برای روزهای حضورشان بیمه پرداخت میشود یا خیر هم وضعیت تعطیلی کاری متفاوتی خواهند داشت .

معمولا افراد پاره وقت که برایشان بیمه پرداخت نمیشود مرخصی هم ندارند اما گاهی توافق سه روز در هفته یا ۱۵ روز در ماه بین کارفرما و کارگر صورت می گیرد که در این صورت کارگز می تواند تقاضای مرخصی استحقاقی به میزان روزهای حضور خود نماید .

انواع مرخصی

  1. مرخصی ساعتی
  2. مرخصی زایمان
  3. مرخصی بدون حقوق
  4. مرخصی بین تعطیلی
  5. مرخصی استحقاقی
  6. مرخصی استعلاجی؛ مرخصی ایام بیماری
  7. مرخصی ازدواج و فوت
  8. مرخصی پاس شیر
  9. مرخصی حج

مرخصی استحقاقی در مشاغل معمولی و سخت و زیان اور چطور محاسبه میشود ؟

مرخصی استحقاقی روزهایی در ماه است که شاغل می تواند در محل کار حاضر نشده بدون آنکه از حقوق وی کسر شود . میزان این مرخصی استحقاقی دو روز و نیم در ماه و مجموعا ۲۶ روز در سال است . البته شخص می تواند ۹ روز از مجموع این ۲۶ روز را به صورت ذخیره نگه دارد و برای سال بعد استفاده نماید .

قانون استفاده از مرخصی استحقاقی در شرکت های خصوصی و دولتی به نظر کارفرما هم بستگی دارد گاهی فرد شاغل از مرخصی ها خود استفاده نکرده و پول آن را در انتهای سال یا هر شش ماه از کارفرما میگیرد و یا اینکه برخی کارفرمایان پرسنل را مجبور به استفاده از مرخصی ها کرده و در صورت عدم استفاده به جز ۹ روز آن بقیه مرخصی ها از بین رفته و اصطلاحا میسوزد .

مرخصی استحقاقی در مشاغل سخت و زیان اور اندکی بیشتر بوده و ۳ روز در ماه و معادل ۵ هفته در سال بوده که بایستی در نوبت شش ماه اول و شش ماه دوم سال مورد استفاده قرار بگیرد . مشاغل سخت زیان اور تعریف مشخصی در قانون کار دارند مثل افرادی که در پست های فشار قوی یا کنار کوره های ذوب کار می کنند . برخی مشاغل هم هستند که به درخواست کارگر یا کارفرما از طرف اداره کار و تامین اجتماعی و مراکز بهداشت بعد از بررسی تعیین تکلیف میشوند .

مرخصی بین تعطیلی چطور محاسبه می شود ؟

برای مثال گاهی بعد از تعطیلی جمعه یکشنبه و دوشنبه هم تعطیل رسمی اعلام می شود و شاغل تمایل دارد که شنبه را هم از تعطیلی کاری استفاده کند در صورت انجام این کار علاوه بر روز شنبه وی روزهای یکشنبه و دوشنبه هم که تعطیل رسمی بوده است جزو مرخصی استحقای فرد محسوب شده و از آن کسر می گردد . که اصطلاحا در قانون مرخصی بین التعطیلی نامیده می شود .

آیا مبلغ مرخصی به ورثه کارگر تعلق می گیرد ؟

در صورت فوت کارگر میران مرخصی باقیمانده وی بر حسب حقوق روزانه محاسبه و به ورثه ان پرداخت میشود البته برای دریافت این مبلغ باید مراحل قانونی وراثت طی گردیده و تعداد وراث و یا قیم انها کاملا مشخص باشد و مبلغ طبق قانون به انها پرداخت میشود .

البته اگر روزهای ذخیره داشته باشد در غیر این صورت چیزی به ورثه تعلق نخواهد گرفت و در صورت از کارافتادگی کارگر و  یا بازنشستگی یا تعطیلی کارگاه میزان مرخصی های باقیمانده محاسبه و به فرد پرداخت میشود پرداخت مبلغ تعطیلی کاری در این مواقع به صورت جداگانه صورت نمیگیرد بلکه در کنار محاسبه سایر حق و حقوق کارگر این موضوع هم بررسی و محاسبه شده و به مجموع طلب شخص افزوده میشود.

مرخصی ساعتی چیست و میزان آن چقدر است ؟

مرخصی ساعتی بخشی از مرخصی استحقاقی بوده و از میزان ان کسر میشود و فرد برای برخی کارهای روزانه از آن استفاده می کند و در کارگاهها و شرکت های مختلف متفاوت است در برخی شرکت ها دو ساعت و برخی دیگر تا ۵ ساعت و حتی ۶ ساعت در روز هم مجاز می باشد . این نوع تعطیلی کاری می تواند انقدر زیاد شود که تمام مرخصی استحقاقی ماهانه را مصرف کند و در پایان ماه دیگر چیزی از تعطیلی کاری نماند .

افراد معمولا در صورت وجود کارهای خیلی ضروری یا کارهای اداری که نیاز به مراجعه صبح دارد از این نوع تعطیلی کاری استفاده می کنند . نکته دیگر اینکه اگر در شرکتی افراد ساات کاری روز پنجشنبه را موظف باشند در طول هفته پر کنند و به صورت توافقی پنجشنبه تعطیل باشد بنابراین استفاده از مرخصی استحقاقی در طول هفته نیابد بیشتر از مجموع ساعات کارری موظفی گردد و اگر میزان مرخصی ساعتی بیشتر از کل مرخصی استحقاقی در طول ماه شود در واقع حکم مرخصی بدون حقوق و کسر از کار را خواهد داشت و کارفرما می تواند برای ان ساعت بیمه هم پرداخت نکند .

مرخصی بدون حقوق  و مرخصی حج در قانون به چه معنی است ؟

این نوع مرخصی در قانون برای اموری مثل سفرهای طولانی ، گرفتاری های خانوادگی و غیره پیش بینی شده و البته باید با موافقت کتبی کارفرما همراه باشد و شاغل می تواند تا دو سال از این تعطیلی کاری استفاده نماید و در صورت نیاز و موافقت کارفرما تا دو سال دیگر هم قابل تمدید است .

در این تعطیلی کاری حقوق و مزایایی به شخص از جمله حقوق ماهانه ، بیمه ، عیدی و سنوات و بن و سایر موارد تعلق نمیگیرد و فقی طبق توافق شخص می تواند پس از پایان مدت تعطیلی کاری به سر کار خود برگردد.  مرخصی حج واجب هم  به مدت یه ماه و فقط برای یکبار قابل استفاده است و فرد باید حداقل ۳۰ روز مرخصی استحقاقی ذخیره داشته باشد و اگر نداشته باشد مرخصی حج وی بدون حقوق محاسبه میشود و برای این یک ماه حقوقی به شخص تعلق نمیگیرد .

مرخصی استعلاجی مخصوص ایام بیماریست

این مرخصی مخصوص زمان های بیماری بوده و تا بهبودی کامل فرد به تشخیص و تایید پزشک می تواند ادامه داشته باشد . در مرخصی استعلاجی فرد بخشی از حقوق خود را دریافت کرده و این میزان تا ۷۵ درصد حقوق و دستمزد روزانه بدون احتساب اضافه کاری معمول کارگر می باشد .

کارگر بعد از پایان مرخصی استعلاجی با مدارک پزشکی خود به تامین اجتماعی رجوع کرده و تامین اجتماعی با بررسی اسناد پزشکی و محاسبه حقوق و دستمزد فرد ۷۵ درصد حقوق و دستمزد روزانه ان را به عنوان حق استعلاجی پرداخت می کند . نوعی دیگر مرخصی استعلاجی مربوط به حوادث ناشی از کار است در این حالت کارفرما و تامین اجتماعی موظف هستند که ۱۰۰ درصد حقوق ودستمزد روزانه کارگر را بپردازند و کارفرما باید حق بیمه کارگر را تا پایان ایام تعطیلی کاری پرداخت کرده و این دوران جزو سابقه کار وی هم محسوب میشود .

نکته : چیزی که کارگر حادثه دیده حتما باید در نظر بگیرد تا بتواند از مرخصی استعلاجی در زمان درمان استفاده کند ارسال اسناد و مدارک پزشکی و فرم حادثه در موعد مقرر به اداره کار و سازمان تامین اجتماعی می باشد . فرم حادثه ناشی از کار و اسناد استعلاجی باید حداکثر ظرف سه روز  بعد از وقوع حادثه به تامین اجتماعی و اداره کار ارسال شود و در پایان تعطیلی کاری هم کارگر شخصا به تامین اجتماعی مراجعه و مراحل قانونی را طی کند .

مرخصی زایمان چند روز است و چند بار قابل استفاده می باشد ؟

مرخصی زایمان مرخصی ایام بارداری و شیر دهی مادر بوده و البته در قانون فعلی مدتی هم برای پدر تعطیلی کاری با این عنوان در نظر گرفته شده است این نوع تعطیلی کاری حداکثر  ۶ ماه است و خانم ها می توانند قبل از زایمان و یا بعد از زایمان از ان استفاده کنند یعنی می توانند بخشی از آن را در ماههای پایانی بارداری و بخشی دیگر را بعد از زایمان استفاده کنند و حقوق و مزایا هم به آن تعلق میگیرد .

خانم ها پس از اتمام دوران تعطیلی کاری باید به سازمان تامین اجتماعی مراجعه کرده و برای دریافت حق و حقوق خود اقدام نمایند . ضمن آنکه کارفرما اجازه اخراج شخص را نداشته و موظف است پس از پایان تعطیلی کاری وی را به کار برگرداند مگر انکه خود فرد تمایلی به بازگشت نداشته باشد .

مرخصی ازدواج و فوت چند روز است ؟

قانون برای حمایت عاطفی از اشخاص آسیب دیده یا افرادی که ازدواج می کنند ضمن انکه در هنگام ازدواج به عنوان هدیه برای بیمه شده مبلغی را در نظر میگیرد سه روز مرخصی هم برای این اشخاص در نظر گرفته است . این سه روز تعطیلی کاری برای ازدواج خود شخص و یا فوت بستگان درجه یک تعلق میگیرد . طبق قانون شخص از همه حقوق و مزایای قانونی خود برخوردار بوده و جزو روزهای کاری وی محسوب میشود . ضمن دریافت حقوق خود به صورت کامل سایر مزایای قانونی هم در پایان سال مثل عیدی ، سنوات و غیره هم برای این سه روز محاسبه و پرداخت میشود .

به طور کلی نحوه استفاده از تعطیلی های کاری و جزییات قانونی آن باید مورد توجه همه کارفرمایان باشد چه کارگر از این حقوق مطلع بوده و چه مطلع نباشد باید از طرف کارفرما رعایت شود . در صورتیکه کارفرما به هر دلیلی این حقوق را رعایت نکند کارگر و فرد شاغل می توانند به اداره کار شکایت کرده و با ارائه اسناد و مدارک کارکرد خود در آن شرکت در صورت اثبات ادعا کارفما موظف به پرداخت حق و حقوق آن خواهد شد .

انواع مرخصی در قانون کار

( ارائه خدمات اداری و پرسنلی در شرکت حسابداری محاسبان تلاشگر خبره)

چکیده و پرسش و پاسخ هایی درباره تعطیلی کاری

تعطیلی کاری در قانون شامل چه مواردی میشود ؟ و مرخصی استحقاقی چه نوع تعطیلی کاری می باشد ؟

مرخصی استحقاقی روزهایی در ماه است که شاغل می تواند در محل کار حاضر نشده بدون آنکه از حقوق وی کسر شود . میزان این تعطیلی کاری دو روز و نیم در ماه و مجموعا ۲۶ روز در سال است . البته شخص می تواند ۹ روز از مجموع این ۲۶ روز را به صورت ذخیره نگه دارد و برای سال بعد استفاده نماید .

قانون استفاده از تعطیلی کاری استحقاقی در شرکت های خصوصی و دولتی به نظر کارفرما هم بستگی دارد گاهی فرد شاغل از تعطیلی کاری ها خود استفاده نکرده و پول آن را در انتهای سال یا هر شش ماه از کارفرما میگیرد و یا اینکه برخی کارفرمایان پرسنل را مجبور به استفاده از تعطیلی کاری ها کرده و در صورت عدم استفاده به جز ۹ روز آن بقیه تعطیلی کاری ها از بین رفته و اصطلاحا میسوزد .

مرخصی استحقاقی در مشاغل سخت و زیان اور چگونه است ؟

مرخصی استحقاقی در مشاغل سخت و زیان اور اندکی بیشتر بوده و ۳ روز در ماه و معادل ۵ هفته در سال بوده که بایستی در نوبت شش ماه اول و شش ماه دوم سال مورد استفاده قرار بگیرد .

ایا مبلغ تعطیلی کاری به ورثه کارگر تعلق میگیرد ؟

در صورت فوت کارگر میران تعطیلی کاری باقیمانده وی بر حسب حقوق روزانه محاسبه و به ورثه ان پرداخت میشود و در صورت از کارافتادگی یا بازنشستگی یا تعطیلی کارگاه میزان تعطیلی کاری های باقیمانده محاسبه و به فرد پرداخت میشود.

مرخصی ساعتی چیست و میزان ان چقدر است ؟

تعطیلی کاری ساعتی بخشی از تعطیلی کاری استحقاقی بوده و از میزان ان کسر میشود و فرد برای برخی کارهای روزانه از آن استفاده می کند و در کارگاهها و شرکت های مختلف متفاوت است در برخی شرکت ها دو ساعت و برخی دیگر تا ۵ ساعت و حتی ۶ ساعت در روز هم مجاز می باشد .

مرخصی بدون حقوق در قانون به چه معنی است ؟

این نوع تعطیلی کاری در قانون برای اموری مثل سفرهای طولانی ، گرفتاری های خانوادگی و غیره پیش بینی شده و البته باید با موافقت کتبی کارفرما همراه باشد و شاغل می تواند تا دو سال از این تعطیلی کاری استفاده نماید و در صورت نیاز و موافقت کارفرما تا دو سال دیگر هم قابل تمدید است .

مرخصی حج واجب چه نوع تعطیلی کاری است ؟

تعطیلی کاری برای حج واجب به مدت یه ماه و فقط برای یکبار قابل استفاده است و فرد باید حداقل ۳۰ روز تعطیلی کاری استحقاقی ذخیره داشته باشد و اگر نداشته باشد تعطیلی کاری حج وی بدون حقوق محاسبه میشود .

مرخصی استعلاجی مخصوص ایام بیماری می باشد

این تعطیلی کاری مخصوص زمان های بیماری بوده و تا بهبودی کامل فرد به تشخیص و تایید پزشک می تواند ادامه داشته باشد . در مرخصی استعلاجی فرد بخشی از حقوق خود را دریافت کرده و البته اگر تعطیلی کاری استعلاجی ناشی از حوادث ناشی از کار باشد همه حقوق ماهانه خود را تازمان بهبودی بطور کامل دریافت می کند  و دوران این تعطیلی کاری جزو سابقه کار محسوب شده و کارفرما بیمه شخص را واریز می نماید .

مرخصی زایمان چند روز است و چند بار قابل استفاده می باشد ؟

مرخصی زایمان ۶ ماه بوده و خانم ها می توانند قبل از زایمان و یا بعد از زایمان از ان استفاده کنند و حقوق و مزایا هم به ان تعلق میگیرد . این تعطیلی کاری بعد از هر بار زایمان به شخص تعلق گرفته و بعد از اتمام دوران تعطیلی کاری فرد استفاده کننده می تواند به کار خود بازگردد .

مرخصی ازدواج و فوت چند روز است ؟

در زمان فوت بستگان درجه یک و یا ازدواج خود شخص می تواند به مدت سه روز از تعطیلی کاری با حقوق استفاده نماید که در مرخصی استحقاقی هم محاسبه نمیشود .

27 پاسخ ها
  1. ناشناس
    ناشناس می گوید:

    با سلام
    در رابطه با مرخصی استعلاجی در زمان حادثه کارگاهی سوال دارم
    این که آیا بیمه کارگر در این دوره نباید از طرف خود تامین اجتماعی رد شود؟ یعنی کارفرما فقط عیدی و سنوات بابت این دوره پرداخت کند و بیمه کارگر را خود سازمان تامین اجتماعی رد کند؟

    پاسخ
    • ناشناس
      ناشناس می گوید:

      یه سوال داشتم من شاغل دواداره هستم الان مرخصی استعلاجی من چطور محاسبه میشه من میتونم از دوتا شعبه حقوقم رو وایز کنن

      پاسخ
  2. محمدرضاجلائیان
    محمدرضاجلائیان می گوید:

    درشغل نگهبانی که به صورت۱۲ساعت کار۲۴ساعت استراحت می‌باشد مرخصی استحقاقی به چه شکل است

    پاسخ
  3. 1111
    1111 می گوید:

    منبع شما برای این اطلاعات کجاست؟ خود قانون کار میگه بین الطعطیلی مرخصی نیست شما میگی هست؟

    پاسخ
  4. ناشناس
    ناشناس می گوید:

    سلام
    در کارگاه مشغول کار بودم،که از ناحیه پا دچار جراحت شدم.
    کارفرما از من در محضر رضایت گرفت
    الان تمایل ندارم با کارفرما کار کنم،میتونم شکایت کنم دیه پام رو بگیرم.

    پاسخ
  5. ناشناس
    ناشناس می گوید:

    شما چطور خبره هایی هستید که نمیدونید قانون برای مرخصی بین تعطیلی چی گفته؟
    نکنه به طرف کارفرما غش کردید؟

    پاسخ
  6. متولیان
    متولیان می گوید:

    با سلام
    آیا کارفرما می تواند در عوض یک روز مرخصی استعلاجی ، نیمی از روز را مرخصی استعلاجی و نیمه دیگر را از مرخصی استحقاقی کم نماید؟

    پاسخ
  7. Majid
    Majid می گوید:

    آیا میتوان مرخصی بدون حقوق بنا به موافقت طرفین مثلا ۱۴ روز گرفتم تو ای مدت بیمه شخص رد شود

    پاسخ
  8. ناشناس
    ناشناس می گوید:

    آیا مانده مرخصی براساس حقوق اداره کاری به شخصی پرداخت میشود یا براساس پایه حقوق شخص؟؟؟

    پاسخ
  9. ناشناس
    ناشناس می گوید:

    آیا مانده مرخصی براساس پایه حقوق فرد پرداخت میشود یا پایه اداره کاری؟؟؟؟

    پاسخ
  10. ناشناس
    ناشناس می گوید:

    سلام
    کارگر می تونه در سال ۹ روز ذخیره مرخصی داشته باشه اگر در پایان خرداد تسویه حساب کند چندروز ذخیره مرخصی می تونه داشته باشه
    لطفا جواب بدین
    با تشکر

    پاسخ
  11. کربلایی
    کربلایی می گوید:

    سلام ببخشید تکلیف مرخصی های استحقاقی در طول مرخصی زایمان چیست؟مثلا در ۹ ماه مرخصی ۲۲/۵ روز مرخصی استحقاقی چه می شود؟

    پاسخ
  12. نادری
    نادری می گوید:

    سلام. خسته نباشید. میشه از مرخصی استحقاقی ، به جای مرخصی ازدواج استفاده کرد.؟ مدت سه ساله که شاغل هستم و تاحالا از هیچ گونه مرخصی استفاده نکردم. برای ازدواجم درخواست ۱۵ روز مرخصی دادم. کارفرما میتونه موافقت نکنه ؟ شامل مرخصی استحقاقی میشم.

    پاسخ
  13. شیما
    شیما می گوید:

    سلام ،
    ببخشید من ۱۰سال پیش (سال۸۸) ازدواج کرده ام ، متأسفانه با سهل انگاری همکارم سه روز مرخصی ازدواجم را ثبت نکرده اند؛ آیا پس از گذشت ده سال میتوانم از آن استفاده کنم؟
    با سپاس

    پاسخ
  14. محسن
    محسن می گوید:

    سلام .آخرین مرخصی ادواری بنده(۸روزمرخصی و۲۲روز کار)همزمان باتعدیل نیروشده است.حال اینکه تاپایان ماه جاری قراردادمنعقده دارای اعتبار است .آیا مدیر مربوطه میتواند مرخصی راامضانکرده درصورتی که حق اینجانب میباشد .چکاربایدکرد

    پاسخ
  15. فاطمه
    فاطمه می گوید:

    سلام ببخشید تکلیف مرخصی های استحقاقی در طول مرخصی زایمان چیست؟مثلا در ۹ ماه مرخصی ۲۲/۵ روز مرخصی استحقاقی چه می شود؟

    پاسخ
  16. فاطمه
    فاطمه می گوید:

    سلام تاریخ زایمانم ۲۶فروردین بوده ، با احتساب ۹ماه مرخصی من باید در تاریخ ۲۷ام دی سرکار حاضر باشم یا در تاریخ ۲۶ام دی ماه؟

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟
در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *