دلایل، انواع و اهداف افزایش سرمایه شرکت ها [با مثال]

افزایش سرمایه در همه شرکت ها شامل : شرکت مسئولیت محدود ، شرکت سهامی خاص و شرکت سهام عام انجام می شود تا دارایی ها به روز شده و سهامداران و ذینفعان ، درک درست تری از شرایط یک بنگاه اقتصادی داشته باشند .

افزایش سرمایه مثل هر رویه ای در حوزه شرکت ها ، طبق قانون تجارت صورت می گیرد و در بازار بورس نیز، کلیه شرکت هایی که در بازار بورس یا فرابورس و پایه فرابورس فعالند، بایستنی مستندات و دلایل افزایش سرمایه را به صورت مکتوب به سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرده تا مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.

در شرکت های مسئولیت محدود و سهامی خاص غیر دولتی، افزایش سرمایه مثل شرکت های سهام عام پذیرفته شده در بازار بورس، فرآیند های قانونی و پیچیده ندارد. برای آشنایی با دلایل، انواع و اهداف افزایش سرمایه شرکت ها، در این گفتار سایت، اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار دهیم.

ارائه خدمات مالی و مالیاتی در شرکت حسابداری محاسبان تلاشگر خبره

شرکت محاسبان تلاشگر خبره با سال ها تجربه موفق در ارائه خدمات مشاوره و مالیاتی و خدمات حسابداری و مالی شامل: تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیاتی، تنظیم گزارش توجیهی افزایش سرمایه شرکت‌ها به منظور اخذ تسهیلات، امور مربوط به ارزش افزوده، گواهی مربوطه، تنظیم گزارشات فصلی، انجام حسابداری شرکت های بازرگانی، پیمانکاری، خدماتی، تولیدی، نظارت بر واحدهای مالی جهت کنترل اسناد و به روز رسانی نرم افزارهای مربوطه، آماده ارائه خدمات به مودیان مالیاتی و اشخاص حقیقی و حقوقی سراسر کشور است تا از بخشودگی و معافیت های مالیاتی حداکثری، بهره مند شده و بهره وری کسب و کار و سود دهی خود را افزایش دهند.

با ما همراه باشید.

حتما بخوانید : مالیات بر ارزش افزوده چیست ؟

افزایش سرمایه چه معنایی دارد ؟

افزایش سرمایه، یکی از مهم ترین موضوعات در بنگاه های اقتصادی به خصوص در میان شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس و فرابورس ایران است. بعضی از شرکت ها به دلیل حجم بالای فعالیت و سودآوری و میزان سود انباشته، سال به سال افزایش سرمایه قانونی انجام داده و مستندات آن را در سامانه ناشران بورس  (کدال: codal.ir) منتشر می کنند.

مثلا شرکت خدمات انفورماتیک ایران که با نماد رانفور شناخته می شود و از بهترین شرکت های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران محسوب می شود، از سال ۱۳۹۰ تا پنجم مرداد ماه سال ۱۳۹۷، ۳۲۰۰ درصد افزایش سرمایه در سه مرحله داده است و سرمایه خود را از ۲۵۰ میلیون قطعه سهم به ۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون سهم افزایش داده است. یعنی اگر شما در سال ۱۳۹۰، سهامدار شرکت رانفور بودید، ظرف ۷ سال اخیر، تعداد سهام شما بیش از ۳۲ برابر افزایش یافته بود.

(وضعیت سهام شرکت خدمات انفورماتیک ایران در اواخر دی ماه ۹۷ با ۸.۴ میلیارد سهم و قیمت ۱۱۵۳۰ ریال که حاصل چندین بار افزایش سرمایه در چند سال اخیر است)

البته بعضی از شرکت های سهامی عام در بازار بورس ایران هم هستند که حتی پس از گذشت ۱۰ سال، مستندات افزایش سرمایه آن ها یا به نهادهای نظارتی، تحویل داده نشده یا هنوز برای اعمال افزایش سرمایه، تایید نشده است. نمونه بازار و معروف آن در میان بورس باز های ایران، شرکت صنایع دریایی ایران یا نماد خصدار بوده که غول ساخت تجهیزات صنعت نفت و گاز ایران به شمار میرود و هنوز، تعداد سهام آن تا بهمن ماه ۹۷، ۱ میلیارد قطعه سهم است.

(وضعیت نماد خصدرا در بازار پایه ب فرا بورس را مشاهده می کنید که در گروه پیمانکاری صنعتی قرار داشته و بیش از ۱۵ سال است که افزایش سرمایه آن (تا ۳۰ دی ۹۷) به بورس عرضه نشده و مورد تایید قرار نگرفته است)

افزایش سرمایه، اقدامی است که باید طبق قوانین و مقررات قانون تجارت و با تایید نهادهای ذیصلاح صورفت گرفته تا به حساب شرکت سهامی منظور شود و سهامداران از آن منتفع شوند. افزایش سرمایه، همانطور که در ۲ شرکت مثال بالا عنوان شد، یک الزام نیست. یک اختیار است. اما فرصتی است برای بزرگ تر شدن شرکت و افزایش قدرت نقدینگی و نقد شوندگی که شرکت ها از آن استفاده می کنند. گاها، این برنامه نیز معاف از مالیات می شود.

حتما بخوانید : تهیه و ثبت اظهارنامه مالیاتی

شرایط افزایش سرمایه چیست؟

انجام این کار، مقدمات و فرآیند و ترتیباتی دارد که شرکت ها موظف به رعایت آن هستند. اول این که این موضوع، باید به تایید مجمع عمومی فوق العاده شرکت برسد. یعنی مستندات آن و هم چنین دلایل و علت آن، باید به اطلاع عموم سهامداران رسیده و پس از طرح در مجمع عمومی، تاییدیه اکثریت را کسب کند. صاحبان سهام عمده، معمولا در تسریع و تسهیل و انجام یا عدم انجام این اقدام، نقش دارند نه سهامدار خرد که تاثیرگذاری رای آن ها در مجمع زیاد نیست.

مجمع عمومی فوق العاده شرکت های سهامی ، به هیات مدیره شرکت اجازه می دهد تا ظرف مدتی مشخص، سرمایه شرکت را تا میزان مبلغ مشخصی، افزایش دهد. هیات مدیره نیز مکلف است در اجرای تصمیم مجمع عمومی فوق العاده، نسبت به فراهم کردن ترتیبات قانونی آن بر اساس روالی که قانون تعیین کرده اقدام، و مراتب را برای تغییرات  اساسنامه به اداره ثبت شرکت ها اعلام کند تا در روزنامه رسمی قوه قضاییه منتشر و به اطلاع عموم برسد.

(نمونه پیشنهاد هیات مدیره به مجمع عمومی فوق العاده در خصوص افزایش سرمایه که مربوط به شرکت هپکو است و در خواست ۱۰۰۰ درصد افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها به سازمان بورس ارائه کرد)

حسابرس و بازرس قانونی نسبت به  گزارش توجیهی هیات مدیره در  این خصوص ، تصمیم گیری می کند و طی نامه ای اعلام و در کدال درج می شود.

(تصویر اظهار نظر حسابرس و بازرس قانونی نسبت به گزارش توجیهی هیات مدیره در خصوص افزایش سرمایه شرکت سیمان خوزستان از محل مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی به منظور جبران مخارج سرمایه ای)

بازرسان قانونی، گزارش توجیهی را ارائه کرده و مجموع عمومی فوق العاده، نسبت به تصمیم هیات مدیره بر اساس این گزارش، رای گیری می کند. در این گزارش، باید توجیه این بالا رفتن سرمایه و وضعیت جاری و آینده شرکت و چشم اندازی که برای آن ترسیم شده است، لحاظ شود و دارایی هایی که برای اثبات آن این ادعا مورد نظر است،  در هر سطحی ارائه شود. سازمان بورس باید این درخواست را مبتنی بر مستندات و ارزشیابی کارشناسان قانونی، تایید یا عدم تایید کند.

(نمونه موافقت سازمان بورس با افزایش سرمایه شپلی  (پلی اکریل) به میران ۶۲۷ درصد در سال ۹۵)

روش های افزایش سرمایه شرکت های سهامی چگونه است؟

افزایش سرمایه شرکت ها را می توان از طریق صادر کردن سهام جدید یا بالا بردن مبلغ اسمی سهام کنونی،  انجام داد. طبق ماده  صد و پنجاه و نه لایحه اصلاح قانون تجارت، افزایش مبلغ اسمی سهام جهت این ارتقا سرمایه، زمانی انجام می شود که کلیه صاحبان سهام با این کار موافقت کنند. تصمیم  به افزایش سرمایه از طریق افزایش مبلغ  اسمی سهام که در ان تفاوت مبلغ اضافه شده با مبلغ قبلی سهام شرکت را باید سهامداران پرداخت کنند، به رای اکثریت  نیاز دارد و باید نقدا پرداخت شود.

روش دیگر  برای این کار به صورت صدور سهام جدید است. در این حالت، مبلغ اسمی سهام جدید با مبلغ اسمی سایر سهام، برابر بوده و تادیه مبالغ اسمی سهام جدید بایستی طبق ترتیباتی که قانون مشخص کرده است انجام شود.

گاهی این ارتقا دارایی، از آورده نقدی سهامداران صورت می  گیرد. در این حالت، بر  اساس درصد افزایش سرمایه ، حق تقدم به سهامداران تعلق گرفته تا در بالابردن  سرمایه شرکت کنند. سهامدار بایستی ظرف شصت روز از تاریخ اعمال آن، مبلغ یک هزار ریال به ازای هر حق تقدم به  حسابی که شرکت اعلام می کند، ورایز نماید تا در بالابردن سرمایه مشارکت کند و تعداد سهامش افزایش یابد. اما اگر علاقه ای به شرکت در افزایش سرمایه نداشت، می تواند حق تقدم هایی که به او تعلق گرفته است  را بفروشد. اگر هم حق تقدم های خود را نفروشد، شرکت مجاز است از جانب او، نسبت به فروش حق تقدم ها اقدام و مبلغ حاصل از فروش را در حساب بستانکاری سهامدار منظور کند.

افزایش سرمایه ای که از محل سود انباشته است یا مثلا از تجدید ارزیابی دارایی ها است، سهام جایزه داشته و برای شرکت در آن، سهامداران هیچ مبلغی را پرداخت نمی کنند و زیادکردن سرمایه به هز میزانی که باشد، به حساب آن ها منظور خواهد شد. در این حالت، بایستی منتظر اعمال افزایش سرمایه در سامانه کدال و تایید آن از طریق بورس بود.

گاهی، افزایش سرمایه شرکت ها، ترکیبی از سود انباشته (مثلا تجدید ارزیابی دارایی ها) و آورده نقدی است. در این حالت، ترتیباتی که برای هر دو فرآیند (افزایش سرمایه از طریق سود انباشته و بالابردن سرمایه از طریق آورده نقدی) نیاز است، باید رعایت شود.

حتما بخوانید : گزارش یا صورت معاملات فصلی

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی به چه صورت انجام میشود؟

از محل آورده نقدی، زمانی انجام می شود که شرکت، سود انباشته شده قابل توجهی برای بالابردن سرمایه نداشته و قصد دارد به منظور ایجاد تحول در ساختار و پروژه های حال و آینده شرکت، منابع مالی جدید را به شرکت تزریق  کند. در این حالت، از سهامداران می خواهد که برای افزایش سرمایه، به حساب شرکت پول واریز کرده تا در زیاد کردن سرمایه شرکت کنند. اوراقی که قبلا گفتیم به عنوان حق  تقدم در اختیار ان هها قرار  می  گیرد و به هر سهامداران به میزان سهامی که دارد تعلق می گیرد. به مهلتی که برای پرداخت این وجه در نظر  گرفته می شود، مهلت پذیره نویسی گفته می شود.

(تصویری از سامانه کدال که نشان می دهند، شرکت های بورسی ایران در فاصله ۱۶ تا ۲۰ دری ماه ۹۷، اطلاعیه ای مبنی بر پیشنهاد هیات مدیره به مجمع عمومی فوق العاده در خصوص زیاد کردن سرمایه را در قالب فایل PDF به اطلاع عمومی رسانده اند)

روش کار به این صورت است که به ازای هر تعداد سهمی که در اختیار دارید، ۱۰۰۰ ریال واریز کرده و سپس پس از اعمال افزایش سرمایه، تعداد سهام شما به میزان درصد افزایش سرمایه، افزایش  خواهد یافت. گاهی این اقدام در کوتاه مدت باعث ضرر سهامدار می شود. اما در بلند مدت، به دلیل افزایش تعداد سهام و افزایش قیمتی، به سود او خواهد شد.

فرمول محاسبه در این روش به شرح زیر است:

(قیمت پایانی سهم قبل از افزایش سرمایه) + (آورده سهامداران × X ) ➗ ( 1+ X )

=

قیمت جدید سهم بعد از افزایش سرمایه

مثال برای سود انباشته

فرض کنیم قیمت سهام شرکت سایپا  (خساپا) ۴۰۰۰ ریال بوده و این شرکت از محل سود انباشته ۴۰ درصد افزایش سرمایه میدهد. طبق فرمول ، قیمت هر سهم جدید به صورت زیرمحاسبه خواهد شد:

X=40/100=0.4

قیمت سهم پس از افزایش سرمایه=  ۲۸۵۷.۱=۱.۴÷۴۰۰۰

همانطور که مشاهده می کنید اگر مثلا شما قبل از افزایش سرمایه ۱۰۰۰ سهم ۴۰۰۰ ریالی سایپا داشتید پس از آن ۱۴۰۰ سهم ۲۸۵۷ ریالی دارید که مجموع دارایی شما در این ۲ حالت برابر خواهد شد.

مثال افزایش سرمایه برای روش نقدی

فرض کنید قیمت هر سهم شرکت آذراب اراک (فاذر) ۶۰۰۰ ریال تعیین شده و این شرکت قصد دارد از محل مطالبات و آورده نقدی ۵۰۰ درصد افزایش سرمایه داده و به ازای هر سهم جدید ۱۰۰۰ ریال(یعنی همان ارزش اسمی) از سهامداران مطالبه می‌کند. قیمت هر سهم جدید و همچنین قیمت حق تقدم سهم این شرکت به صورت زیر خواهد بود:

X=500/100=5

ریال۱۸۳۳=۱+۵/(۵*۱۰۰۰ )+۶۰۰۰=قیمت سهم پس از بالابردن سرمایه

ریال۸۳۳=۱۰۰۰-۱۸۳۳=قیمت حق تقدم

قانون تجارت و  موضوعات مربوط به افزایش سرمایه را اینجا ببینید.

افزایش سرمایه شرکت های سهامی خاص چگونه است؟

بالابردن سرمایه ، همیشه برای شرکت های غول حاضر در بازار سرمایه ایران نیست که سهامی عام بوده و به دلیل انباشته و سود سالانه، مجبور به افزایش سرمایه هستند. طبق ماده صد و هشتاد و سه قانون تجارت، افزایش سرمایه شرکت های سهامی خاص نیز ترتیباتی دارد که باید در نظر گرفته شود:

• تسلیم اظهارنامه و مدارکی که در قانون تجارت آمده است، برای ثبت افزایش سرمایه شرکت های سهامی خاص کفایت می کند.
• مجمع عمومی فوق العاده شرکت سهامی خاص، بایستی، بالابردن سرمایه را تصویب کرده باشد و طی مجوزی، آن را به هیات مدیره تفویض کند. صورت جلسه هیات مدیره مبنی بر تصویب این افزایش نیز نیاز خواهد بود.
• روزنامه رسمی افزایش سرمایه طبق ماده صد و نود و شش قانون تجارت الزامی است.
• اگر بخشی از بالابردن سرمایه به صورت غیر نقد باشد، باید تمام بخش غیر نقد تحویل شده و با رعایت ماده هشتاد و دو قانون تجارت، به تایید مجمع عمومی فوق العاده برسد. پس از آن، مجمع عمومی فوق العاده با حضور اکثریت صاحبان سهام و پذیره نویسان، تشکیل شده و مقررات ماده هفتاد و هفت تا هشتاد و یک قانون تجارت، رعایت شود.
• کلیه اظهارنامه های افزایش سرمایه شرکت های سهامی خاص، باید به امضا همه اعضای هیات مدیره برسد.
• طبق ماده صد و هشتاد و چهار قانون تجارت، مبالغی که به حساب افزایش سرمایه تادیه می گردد، می بایست در حساب سپرده خاصی، نگهداری شود. انتقال این وجوه به دیگر حساب های شرکت ممنوع است و پس از ثبت بالابردن سرمایه ، بلامانع است.
• طبق ماده صد و هشتاد و پنج قانون تجارت، اگر زیادکردن سرمایه شرکت از طریق تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت توسط مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام تصویب شده باشد، سهام جدید ناشی از بالابردن سرمایه ، امکان ارائه به طلبکارانی که مایل به پذیرفه نویسی سهام جدید باشند، خواهد داشت.

متن ماده ۱۴۱ قانون تجارت

ماده ۱۴۱ قانون تجارت هم برای شرکت های سهامی خاص و هم شرکت های سهامی عام ، ماده ای مهم است به خصوص برای جلوگیری از انحلال و کاهش زیان انباشته .

طبق ماده صد و چهل و یک قانون تجارت، اگر بر اثر زیان های وارده به یک شرکت، حداقل نیمی از سرمایه شرکت از  بین برود، هیات مدیره مکلف است بلافاصله، مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را تشکیل داده تا موضوع انحلال یا بقا شرکت، مورد بحث و بررسی و تصمیم گیری قرار بگیرد. اگر مجمع، رای به انحلال ندهد، در همان جلسه با رعایت مقررات ماده شش قانون تجارت، سرمایه شرکت به مبلغ سرمایه کاهش می یابد. اگر  هیات مدیره بر خلاف این ماده رفتار کند، هر ذینفعی می تواند انحلال شرکت را از دادگاه صالحه درخواست کند.

شرکت ها بعضا برای خروج از ماده ۱۴۱، بالابردن سرمایه را در دستور کار قرار می دهند. توجه کنید که همیشه، شرکت در افزایش سرمایه شرکت های بورسی، به نفع سهامداران با علایق و طیف تحمل کوتاه مدت تا بلند مدت نیست و شما باید به روانشناسی بورس و تحلیل بنیادی و تابلوخوانی ، مسلط باشید. پس همیشه برای شرکت در تجدید ارزیابی دارایی ها، ذوق زده نشوید. . . .

تجربه های خود را درباره افزایش سرمایه شرکت ها با ما محاسبان تلاشگر خبره به اشتراک بگذارید .