حسابداری ارزهای دیجیتال چگونه است ؟

ارز دیجیتال در سال‌های اخیر بیش از پیش ظهور پیدا کرده است. از همین رو حسابداری ارزهای دیجیتال مبحث جدیدی است که حسابداران با آن سروکار دارند. به دلیل تازگی این ارزها، قوانین مربوط به آن‌ها چندان شفاف نیست و هنوز در برخی زمینه‌ها ناشناخته هستند. از همین رو باید برخی نکات را در خصوص حسابداری ارزهای دیجیتال مدنظر قرار داد.

ارز دیجیتال از مفاهیم حاضر در دنیای مدرن است. از آن‌جا که این موضوع، اکنون کانون توجه بسیاری از جوامع است ، در آینده دانش حسابداری ارزهای دیجیتال نیز کاربردهای بسیاری در کسب و کار ها خواهد داشت . ارزهایی مانند اتریوم ، بیت‌کوین و … اکنون در بازارهای مالی دادوستد می‌شوند. این استقبال گسترده موجب ایجاد چالش‌هایی برای حسابداران می‌شود . رمزارز یا همان ارز دیجیتال در سراسر دنیا هنوز وضعیت رسمی و مشخصی ندارد. اما با این‌همه به تدریج وارد دنیای واقعی ما شده است و می‌توان از آن در خرید کالا یا خدمات بهره برد.

حتما بخوانید : حسابداری را چگونه شروع کنیم ؟

ارز دیجیتال چیست ؟

یک تعریف ویکی پدیایی و خلاصه از ارز دیجیتال میتواند این باد که یک واحد پولی ست که به صورت الکترونیکی ذخیره و جا به جا میشوند و مبنای آن‌ها صفر و یک است و هر ارزش ایجاد شده آن در بستر دیجیتال است. (ارز دیجیتال به انگلیسی : Digital currency )

نکته : ارز دیجیتال را نباید با پول الکترونیکی اشتباه گرفت.

محبوبترین انواع ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۰

• بیت کوین Bitcoin
• اتریوم Ethereum
• ریپل Ripple
• استلار Stellar
• زی کش Zcash
• نئو NEO
• ای او اس EOS

کشورهایی که رمز ارزها در آن معاف از مالیات هستند

ژاپن : سودهای حاصل از  رمزپایه معاف از مالیات

اسلوونی : سود سرمایه بیت کوین معاف از مالیات (بسته به نحوه سرمایه گذاری)

استونی : معاملات ارزهای دیجیتال معاف از مالیات بر ارزش افزوده است ولی سود رمز ارزها مانند سود سرمایه نیز مشمول مالیات میشود

مالت : رمزارز به عنوان دارایی و سود آن معاف از مالیات است  اما از درآمد معامله گران رمزارز  مالیات اخذ میشود

پرتغال : تمام رمز ارزها از مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد

لوکزامبورگ : معاملات ارزهای دیجیتال معاف از مالیات بر ارزش افزوده

بلاروس : ماینینگ ، تجارت و سرمایه حاصل از رمز ارزها تا سال ۲۰۲۳ معاف از مالیات

هنگ کنگ : ارزهای دیجیتال از مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد سرمایه معاف است

آلمان : ارزهای دیجیتال و سود آن اگر بیش از ۱سال نگه داشته شود معافیت از مالیات بر ارزش افزوده

حتما بخوانید : همه چیز درباره معافیت های مالیاتی در اقتصاد ایران

معافیت مالیاتی بیت کوین و دیگر رمزارزها در ایران

مراکز استخراج رمزارزها ، به عنوان واحد تولید صنعتی شناخته شده و مشمول مقررات مالیاتی خواهند بود.

واحدهای یاد شده در صورتی که محصول خود را صادر و ارز حاصل از آن را بر اساس ضوابط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند،مشمول مالیات با نرخ صفر خواهند بود. منبع

حسابداری ارزهای دیجیتال

از جمله چالش‌های حسابداری در این خصوص این است که این نوع از دارایی به این دلیل که تازه و جدید است نیازمند بررسی بیشتری است. حسابداری ارزهای دیجیتال به شیوه‌ای صحیح و اصولی موجب صرفه‌جویی زمانی و مالی برای کارفرما خواهد شد.

در ایران ارزهای دیجیتال قانونی شناخته نمی‌شوند؛‌ اما غیرقانونی هم نیستند! از آن‌جا که این تراکنش‌ها در سیستم‌ بانکی کشور وارد نمی‌شوند، اموری مانند مالیات نیز در آن‌ها قابل پیگیری نخواهد بود. تنها موردی که قانون شفافی در مورد آن وجود دارد، استخراج ارزهای دیجیتال است که می‌توان با اخذ مجوز از وزارت صمت آن را انجام داد. بر طبق بخشنامه سازمان امور مالیاتی، مراکزی که در آن ارز دیجیتال استخراج می‌شود، به عنوان واحدهای صنعتی شناخته می‌شوند و از همین رو مشمول مالیات هستند. اما اگر درآمد ارزی حاصل از ارزهای دیجیتال مجددا به چرخه اقتصادی تزریق شود، معاف از مالیات خواهد بود.

در این مطلب از محاسبان تلاشگر خبره قصد داریم به بیان نکاتی ارزشمند در خصوص حسابداری ارزهای دیجیتال بپردازیم . به این ترتیب می‌توانید این دارایی را ثبت و به آسانی گزارش کنید. به همین ترتیب بروز مشکلات قانونی محتمل در آینده تا حد ممکن کاهش خواهد یافت .

دانستنی های مهم حسابداری ارزهای دیجیتال در ایران

در ادامه به بیان نکات مهم در این خصوص می‌پردازیم.

ارزهای دیجیتال ابزارهای مالی پرریسک هستند

ارزهای دیجیتال و مصارف غیرقانونی

به گزارش محاسبان ، در کشورهای مختلف قوانین مختلفی برای ارزهای دیجیتال وضع شده است. مثلا در چین هرگونه استفاده از ارز دیجیتال غیرقانونی محسوب می‌شود. در نتیجه اطلاع از قوانین بین‌المللی لازمه حسابداری ارزهای دیجیتال است. چرا که در غیر این صورت احتمال بروز مشکلات قانونی در حسابداری کسب و کار ها وجود دارد. در روسیه نیز مانند کشور ما قانون به صراحت در این خصوص صحبت نکرده است اما در کانادا، جمهوری چک و ایسلند، استخراج ارز دیجیتال قانونی است. آمریکا نیز ارزهای دیجیتال را به چشم کالا نگاه می‌کند اما استخراج آن (به جز در یک ایالت) امری مجاز و قانونی است.

چالش‌های حسابداری در ارزهای دیجیتال

وجود ارزهای دیجیتال مختلف، موجب افزایش چالش‌های حسابداری می‌شود

تبادل ارزهای دیجیتال و تراکنش‌هایی که در آن انواع مختلفی از این دارایی حضور دارند، موجب ایجاد لایه‌های محاسباتی برای یافتن ارزش منصفانه بازار، بهای تمام‌شده تعدیلی و سود و زیان می‌شود که این موارد از جمله چالش‌های حسابداری در خصوص ارز دیجیتال محسوب می‌شود. بر همین اساس، حسابداری ارزهای دیجیتال نیازمند دقت و زمان بیشتری خواهد بود.

فراموش نکنید فعالیت‌های غیرقانونی به کمک ارز دیجیتال در حال انجام است

به گزارش محاسبان تلاشگر خبره ، از آن‌جا که در مبادله ارز دیجیتال نیازی به تشخیص هویت طرفین معامله وجود ندارد، یافتن روشی برای استفاده قانون‌مند از این دارایی کار دشواری است. بانک‌ها و دولت‌ها هم در این خصوص قانون‌گذاری شفافی ارائه نکرده‌اند. از همین رو از ارزهای دیجیتال برای پول‌شویی، فرار مالیاتی و سایر اقدامات غیرقانونی از این قبیل استفاده می‌شوند. این امر یکی از چالش‌های حسابداری در حوزه ارزهای دیجیتال را رقم می‌زند. قانون می‌تواند متوجه تراکنش بزرگ یا مستمر در زمینه ارزهای دیجیتال شود. پس باید از جزئیات دقیق تراکنش‌های خود یا مشتری اطلاع داشته باشید. هم‌چنین باید امنیت کافی را در این خصوص ایجاد کنید و مدارک لازم را برای اثبات ادعا در دست داشته باشید.

حتما بخوانید : چالش بحران کرونا و درس هایی مهم برای حسابداران

تعیین ارزش تراکنش ارزهای دیجیتال طبق ارزش منصفانه بازار در همان‌ روز انجام می‌شود

تفاوتی ندارد که ارز دیجیتال را به چه منظوری معامله می‌کنید؛ یعنی چه به عنوان کالا چه به عنوان پول، ثبت درآمد باید بر اساس ارزش منصفانه بازار باشد. پس در حسابداری ارزهای دیجیتال باید این نکته را مدنظر داشته باشید. برای مثال اگر به ارائه خدمات حسابداری مشغول هستید و مشتری معادل ۰٫۰۰۵ بیت کوین را به جای دستمزد به شما پرداخت می‌کند، درآمدتان برابر است با حاصل‌ضرب ۰٫۰۰۵ در قیمت فروش بازار یک بیت کوین در زمانی که آن را از مشتری دریافت کرده‌اید.

محاسبه سود و زیان ارزهای دیجیتال بر اساس بهای تمام‌شده تعدیلی است

بهای تمام‌شده تعدیلی در واقع متوسط بهای ارزهایی است که به دست آورده‌اید. یعنی باید متوسط ارزش تمام سکه‌هایی را که تاکنون دریافت کرده‌اید محاسبه کنید. اگر در تراکنش‌های خود چند ارز دیجیتال مختلف دارید، باید بهای تمام‌شده تعدیلی را به صورت جداگانه و منحصربه‌فرد برای هر یک از انواع ارز دیجیتال محاسبه کنید.

اصول حسابداری در ارزهای دیجیتال

ارز دیجیتال در ایران واحد پولی نیست

از آن‌جا که این دارایی در ایران قانونا به عنوان پول تلقی نمی‌شود به عنوان کالایی برای سرمایه‌گذاری به آن نگاه می‌کنند. بنابراین در حسابداری ارزهای دیجیتال باید شیوه‌ای مانند سرمایه‌گذاری سهام و یا اوراق قرضه را برای آن‌ها در نظر گرفت.

پس از این رو تفاوتی ندارد که در حال استخراج ارز دیجیتال هستید یا خرید و فروش آن. هر سود و زیانی که از این ارزها حاصل شود، مشمول مالیات خواهد بود و باید در حسابداری ارزهای دیجیتال به عنوان مالیات پرداختنی لحاظ شود (مگر شرایط ابلاغیه سازمان امور مالیاتی که تصویر آن در پاراگراف های بالا درج شده را داشته باشد ). اگر تراکنش در رابطه با خرید و فروش دو ارز دیجیتال است ( یعنی بیت‌ کوین را می‌فروشید و اتریوم می‌خرید) بهای تمام شده ارز دوم برابر با قیمت فروش ارز اول خواهد بود. در این‌جا قیمت فروش بیت کوین مبنای محاسبه بهای اتریوم خواهد بود.

البته گفتیم که ارز دیجیتال در ایران وضعیت مبهمی دارد؛ پس ثبت مالیات پرداختنی فقط در صورت قانونی بودن معاملات انجام خواهد شد و در غیر این صورت نیازی به آن نیست.

استخراج ارز دیجیتال کسب‌وکار است

طبق قوانین ایران به دست آوردن ارز دیجیتال از طریق ماینینگ نوعی جایزه به شمار می‌رود که در ازای خدماتی که ماینر به کمک برق و کامپیوتر انجام می‌دهد به دست می‌آيد. به همین خاطر است که استخراج ارز دیجیتال به طریقی کسب‌وکار محسوب می‌شود. پس در حسابداری ارزهای دیجیتال هر ارز دیجیتالی که از این طریق حاصل شود، باید به عنوان درآمد ثبت شود. بر همین اساس مالیات پرداختنی نیز در این مورد ثبت خواهد شد. البته لازم به ذکر است که مراکزی که به استخراج ارز دیجیتال مشغول هستند اگر ارز حاصل از کسب و کارشان را به چرخه اقتصادی کشور برگردانند فعلا مشمول معافیت مالیاتی هستند.

حتما بخوانید :چطور مالیات کمتری پرداخت کنیم؟ ۳۰ نکته مهم برای مودیان

جمع بندی

ارزهای دیجیتال قدمتی بیش از ۱۰ سال دارند. در سال‌های اخیر توجه به این ارزها بیش از پیش است. از همین رو حسابداری ارزهای دیجیتال در درجه اهمیت بالایی قرار می‌گیرد. درست است که اکنون قوانین چندان مشخصی و شفافی در این حوزه وجود ندارد، اما قانون های مالیاتی در ایران مدام در حال تغییر است. پس به نکاتی که در این گزارش از محاسبان تلاشگر خبره اشاره شد توجه داشته باشید تا برای هرگونه اتفاقی آماده باشید .

برگرفته از firmofthefuture.com